Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Η Κριτική μου " Οι απαράφθορες " Στέλιος Χαλκίτης - Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου

 


«Καμιά φορά η ιστορία ορισμένων ανθρώπων είναι βαρύτερη από την ιστορία του τόπου τους. Τότε η ιστορία τους παραμένει απαράφθορη στον χρόνο. Αυτό το «απαράφθορη» σημαίνει όχι μόνο να μείνει ανεξίτηλη, υπό την έννοια της ενδοκοσμικής αθανασίας, αλλά να μην περιβληθεί με υπερβολές, να μην αποκρυβούν στοιχεία, να μην υποστεί παραμόρφωση.»

Είναι η πρώτη φορά που διαβάζω βιβλίο του Στέλιου Χαλκίτη και η αλήθεια είναι πως εντυπωσιάστηκα. Τόσο από τον πλουραλισμό της γραφής, όσο και από την αναπάντεχη εξέλιξη της ιστορίας που ακολουθεί έναν ιδιαίτερο και ξεχωριστό δικό της τρόπο για να σε αναγκάσει να εισχωρήσεις στην ουσία της. 

Η Δαυίνα Δελμούζου Ψυχίατρος σε κέντρο αποκατάστασης ατόμων με ψυχικές ασθένειες γνωρίζει και ερωτεύεται τον νεαρό τρόφιμο Ρωμανό Δοξιάδη. Η διαφορά ηλικίας μεγάλη και εμφανής φέρνει στην επιφάνεια όλα εκείνα τα στοιχεία που εγκλωβίζουν αλλά και αποενοχοποιούν τον έρωτα και δίνουν το πραγματικό στίγμα των ανθρώπινων σχέσεων. Τα κατάλοιπα των βιωμάτων καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν και τον αντίκτυπο που έχουν γενικότερα οι σχέσεις απέναντι στους ανθρώπους κριτές κάθε ηλικίας και κάθε κοινωνίας. 

Ο Ρωμανός ψάχνει εναγωνίως τον άνθρωπο που εκτός από αγάπη θα του προσφέρει την υποστήριξη και την προστασία. Η Δαυίνα που διατηρεί μια ελλειμματική σχέση με την ζωή και τον έρωτα σε μια κόντρα με τον εαυτό της θα τολμήσει να ζήσει το κοινωνικώς ανάρμοστο. 

Η επίσκεψη τους για διακοπές στο νησί της Καλύμνου θα φέρει πολλές ανακατατάξεις και πολλές νέες γνωριμίες και συγκλονιστικές εμπειρίες. Ειδικά η επαφή της Δαυίνας με τις κρυφές γυναίκες της Καλύμνου. Μιας αδερφότητας που κρύβει στα άδυτα της πολλά μυστικά και πολύ γνώση, θα μας φέρει μπροστά στον μαγικό κόσμο της φιλοσοφίας και της πραγματικής αξίας της ζωής.

Με έναν εξαιρετικό χειρισμό της γλώσσας. Με έναν καταπληκτικό χρωματισμό των συναισθημάτων. Με έναν ευέλικτο χειρισμό των σκέψεων και των συμπερασμάτων κάνουμε βουτιά στα βαθύτερα ένστικτα της ανθρώπινης ψυχής που ορίζεται από τον έρωτα, την ζήλια, την ψυχική φθορά, τον θάνατο αλλά και την Ανάσταση της Ψυχής και του νου μέσα από την αναψηλάφηση και την αναθεώρηση σκέψεων και πρακτικών που όριζαν τον πρότερο βίο μας. 

Ο πολύπλευρος τρόπος γραφής και πλοκής, που ανοίγει τις πραγματικές προθέσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς, που κρύβονται πίσω από επιθετικές αντιδράσεις. Πίσω από την σιωπή και την αδράνεια. Γιατί στην φύση των ανθρώπων είναι η διαρκής άμυνα για να προστατεύσουν τα δήθεν κεκτημένα τους και τις καλά κρυμμένες προκαταλήψεις τους. Και με επίθεση να καλύψουν τους φόβους και τις ενοχές τους. Πάντα θα υπάρχει η λογική φωνή, αυτή που θα καλύπτει με την υπόκωφη ηρεμία της όλες τις άστοχες προφάσεις και δικαιολογίες για να προχωρήσεις σε κάτι που το θέλεις πολύ.

"Αχ κόρη μου τα χρόνια που έχεις μπροστά σου, είναι πιο λίγα απο τα χρόνια που έζησες. Ζήσε όμορφα. Να στο πω να το ξέρεις. Είναι φορές στην ζωή του ανθρώπου που του δίνεται η ευκαιρία να αλλάξει τον κόσμο, όχι όλον τον κόσμο. Μια σταλιά ίσως γύρω του. Σαν να κρατά το μαγικό ραβδί και με αυτό να μοιράζει ευτυχία, χαρά, γέλιο και όλα τα όμορφα πράγματα. Και όμως παιδί μου, τις περισσότερες φορές λυγίζει τα γόνατα και φοβισμένος παρατάει κάτω στο χώμα το ραβδί. Και άμα το πετάξεις κάτω πάει πέταξε η ευκαιρία σου. Γιατί πια γιατί να ξαναπιάσεις το ραβδί αφού και πάλι στο χώμα θα το παρατήσεις." 

Παράλληλα με τις φιλοσοφικές αναζητήσεις ο συγγραφέας μας παρουσιάζει τις έννοιες της φιλοξενίας. Τα ήθη και τα έθιμα του νησιού. Την θαλάσσια ιστορία του τόπου με τους σπουδαίους σφουγγαράδες. Την νοσταλγία της ξενιτιάς και των γονιών που έχουν τα παιδιά τους στα ξένα. Με μικρά παραρτήματα στις ζωές κάποιων ηρώων παρατηρούμε και τα κακέκτυπα μιας κλειστής κοινωνίας που διαμορφώνει και συρρικνώνει προσωπικότητες. Που κλείνει τα μάτια και απαλλάσσεται από τα προβλήματα θάβοντας τα κάτω από το χαλί μιας δήθεν ψυχικής ασθένειας. 

Το κλειδί της ιστορίας είναι μια παιδική κούκλα που περιφέρει ένα μυστικό. Είναι μπλόφα; Είναι αντιπερισπασμός ή είναι όλες οι κρυμμένες αλήθειες που κουβαλάει ο άνθρωπος από την παιδική του ηλικία μέχρι τον θάνατο του; Είναι όλα εκείνα τα μικρά ή μεγάλα του μυστικά; Οι προσδοκίες του και οι φρούδες ελπίδες του; Σε ρόλο μπαλαντέρ οι έννοιες και οι στόχοι αυτής της παρουσίας εναλλάσσονται δημιουργώντας διαρκώς φέρνοντας νέα δεδομένα στην ιστορία αυτή. Γιατί τίποτα και κανείς δεν είναι αυτό που φαίνεται. Είναι απλά το μέσα και το έξω των όσων λέμε και των όσων σκεφτόμαστε αλλά ποτέ δεν τολμάμε να τα κάνουμε πράξεις ή λόγια. Η Παιδική κούκλα είναι στην ουσία το κόλπο για την αποκάλυψη μυστικών και την ανάλυση συμπεριφορών διαταραγμένων ή όχι. Με μια αποστομωτική ειλικρίνεια ο συγγραφέας βγάζει στο φως όλα τα καλά κρυμμένα μυστικά της ψυχής και του καταπιεσμένου πολλές φορές νου. 

Αντίστοιχα οι κρυφές γυναίκες της Καλύμνου, αντιπροσωπεύουν αξίες που σήμερα τείνουν να εκλείψουν. Αξίες όπως η αξιοπρέπεια, η περηφάνεια, η δικαιοσύνη. Αυτές οι γυναίκες θέτουν ερωτήματα και δίνουν απαντήσεις προκαλώντας το θυμικό μας, αλλά και την συνείδηση μας.

"Θα αφαιρούσες ποτέ την ζωή ενός ανθρώπου, για να σώσεις περισσότερους;"

 Οι κρυφές γυναίκες συμβολίζουν τα κρυφά μας συναισθήματα. Αλλά και τις απαράφθορες πράξεις μας. Αυτές που μένουν ανεξίτηλες και είναι καθορισμένες να διδάσκουν γίνοντας σύμβολα και πράξεις προς μίμηση. Που μένουν διαχρονικές και αποτελούν έναν φάρο φωτεινό για τις επόμενες γενιές. Κρύβουν τα καλά κρυμμένα απωθημένα μας και τα θαμμένα θέλγητρα μας, αυτά που πρέπει πάση θυσία να τα βγάλουμε προς τα έξω αν θέλουμε πραγματικά να φανερωθεί ο αληθινός μας εαυτός. Γιατί το σύνολο της προσωπικότητας μας φτιάχνεται από μικρά ή μεγάλα κομμάτια παζλ. Αν αφαιρέσεις μερικά ή προσθέσεις κάποια άλλα θα έχεις στην ουσία δημιουργήσει κάποιον άλλον άνθρωπο αυτόν που μένει στην επιφάνεια αλλά κρύβεται και στην αφάνεια του ίδιου του μεταλλαγμένου του εαυτού. 

Οι κρυφές γυναίκες της Καλύμνου μας παρουσιάζουν ένα διαδραστικό σύστημα ζωής ισορροπημένο και γεωμετρημένο βάζοντας μέτρο σε κάθε παραλογισμό και σε κάθε υπερβολή. Πόσο εφικτό είναι να ζήσουμε την ζωή μας με μέτρο όταν η ζωή μας καλεί να την ζήσουμε ξέφρενα; 

Βαθειά φιλοσοφικό και ψυχαναλυτικό. Διεισδυτικό και τολμηρό. Φτάνει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και διανύοντας τον ψυχικό βυθό φτάνει στον πάτο της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης. Ο Φθόνος, ο φόβος. Η εξουσία, η δόξα. Συναισθήματα παραπλανητικά που όμως μας εξουσιάζουν καθολικά διαφθείροντας κάθε ίχνος της αληθινής ροπής μας. Ενώ η επιστήμη προχωρά μέσα από τα ανθρώπινα επιτεύγματα, έχουμε μείνει στάσιμοι στα μίση στις κακίες μας. Τον ρατσισμό μας και στην απληστία μας. Έχουμε γίνει ένα παρανάλωμα της απληστίας μας και της αυτοπροβολής μας. Και ενώ τελικά η επιστήμη έχει κάνει την ζωή μας ευκολότερη δεν έχει καταφέρει να την κάνει καλύτερη. 

Η τάση μας να εξουσιάζουμε τους άλλους μας έχει κάνει εμμονικούς. Η μεγαλομανία, η επίδειξη του πλούτου. Η ανάγκη μας να δείχνουμε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε μας κάνει να χάνουμε το καλύτερο κομμάτι της ζωής μας. Και όμως αν πετάξουμε από πάνω μας την επίπλαστη εικόνα μας και τον φτιασιδωμένο χαρακτήρα μας, θα είμαστε πολύ καλύτερα. Ο καλύτερος εαυτός μας είναι μόνο ο αληθινός εαυτός μας γιατί αυτός είναι ο αυθόρμητος και ο πηγαίος. 

Ένα βιβλίο διαλεκτικού διαλογισμού. Ένα βιβλίο που ακροβατεί ανάμεσα στην πραγματικότητα του δυστοπικού μας κόσμου και ανάμεσα στην ελπίδα μιας νέας και απαράφθορης τελειώσης. Μπλέκει το όνειρο με την πραγματικότητα, Και την αλήθεια με την φαντασία μέσα σε έναν ξεκούρδιστο χρόνο για να μπορέσει να μας φέρει μπροστά σε αλήθειες διαχρονικές και αξίες απαράφθορες. 



Ένα μυθιστόρημα γεμάτο αναζήτηση επάνω στην ανθρώπινη φύση, στα ελαττώματα της. αλλά και στα προτερήματα της. Εξαιρετικό βιβλίο από αυτά που ο εκπληκτικός χειρισμός της Ελληνικής Γλώσσας γίνεται ο Πολιορκητικός Κριός που σπάει σκέψεις και συναισθήματα. Που δίνει ουσία στις περιγραφές φανερώνοντας τις κρυφές αλήθειες και τα βαθιά ριζωμένα ένστικτα των ανθρώπων. Βαθιά ψυχαναλυτικό με ωριμότητα παρουσιάζει όλες τις ανθρώπινες αδυναμίες και τις επάρσεις που κρύβουν τα καλά κρυμμένα συμπλέγματα εγωισμού και ανασφάλειας. Με φόντο το νησί της Καλύμνου βγαίνει στο φως μια αληθινή - προσποιητή ιστορία με όλες τις τις θλιβερές προεκτάσεις της και τις ολέθριες συνέπειες της.

Το βιβλίο Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΙΑΝΟΣ



 

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η Κριτική μου "Το κορίτσι με το σαλιγκάρι" Πηνελόπη Κουρτζή - Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου

 Μια Μοναδική εποχή. Ένα Παγκόσμιο φαινόμενο που καθόρισε ζωές, αξίες, αντιλήψεις και δημιούργησε ένα πρωτότυπο άβατο στην Ελληνική κοινωνία στα τέλη της δεκαετίας του 60 και στην δεκαετία του 70, αποτελεί το κεντρικό θέμα του τελευταίου μυθιστορήματος της Πηνελόπης Κουρτζή "Το κορίτσι με το σαλιγκάρι." Με φόντο την παραλία των Ματάλων στην Κρήτη παρακολουθούμε μια ιστορία γεμάτη ένταση, ανατροπές και κυρίως μεταστροφές. Μέσα από την προσέγγιση μιας ζωής που μοιάζει ανοίκεια, αλλά μετατρέπεται σε έναν κόσμο που αλλάζει μέσα από την επαφή με την φύση, την θάλασσα, τον πρωτόγονο τρόπο ζωής και την πραγματική επαφή με τους ανθρώπους.  Η Υπατία είναι μια γυναίκα εύθραυστη, μεγαλωμένη μέσα σε μια υπερπροστευτική οικογένεια που την εγκλώβισε μέσα σε μια ζωή χωρίς πρωτοβουλίες και χωρίς ελευθερία. Επιστρέφει από το Λονδίνο τον Μάρτιο του 1969 έχοντας στις αποσκευές της ένα πληγωμένο σαλιγκάρι. Όπως και το σαλιγκάρι με το σκασμένο καβούκι έτσι και εκείνη με σπασμένο κέλυφος βγαίνει α

Η Κριτική μου για το " Όλο το Φως που δεν μπορούμε να δούμε " Άντονυ Ντορ

Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου Με δυο παράλληλες ιστορίες αυτή της Μαρί Λορ Λεμπλάν, ενός τυφλού κοριτσιού από την Γαλλία. Και αυτή του Βέρνερ Πφέννιχ ενός ορφανού αγοριού από την Γερμανία μαθαίνουμε με έναν εξαιρετικά διαφορετικό τρόπο το φως και το σκοτάδι του πολέμου. Το φως και το σκοτάδι της Ψυχής των ανθρώπων. Η Μαρί Λορ έχει μάθει να ζεί στο σκοτάδι απο πολύ μικρή ηλικία, ζει με τον πατέρα της ο οποίος είναι κλειθροποιός στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Παρίσι. Μαθαίνει να ζει και να κινείται μέσα στην γειτονία που κατοικεί απομνημονεύοντας την διαδρομή που βασίζεται σε μια μακέτα που έχει κατασκευάσει ο πατέρας της και αποτελεί πανομοιότυπη απομίμηση και της παραμικρής λεπτομέρειας της γειτονίας. Ψηλαφώντας και απομνημονεύοντας τις λεπτομέρειες μπορεί να βαδίζει μέσα στα στενά σαν ένας φυσιολογικός άνθρωπος. Να εξερευνά, να φαντάζεται και να ονειρεύεται.  Όταν όμως οι Γερμανοί καταλαμβάνουν το Παρίσι πατέρας και κόρη αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πόλη τους και να καταφ

Η Κριτική μου για το " Αμαλία " Σπύρος Πετρουλάκης

Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου Η Αμαλία είναι το τέταρτο βιβλίο του Σπύρου Πετρουλάκη που διαβάζω. Ένα Βιβλίο εντελώς διαφορετικό απο τα προηγούμενα του. Τόσο στον ρυθμό, όσο και στην εξέλιξη του. Ένα Βιβλίο με δυνατές εικόνες που κάνουν επίθεση στο μυαλό. Με σκηνές σαν μέταλλο σκληρές. Που γεμίζουν με ένταση την καρδιά του Αναγνώστη. Αλλά και εύπλαστες που χαλαρώνουν όταν το μυαλό και η ψυχή του δεν αντέχει άλλο. Η Ιστορία εναλλάσσετε ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα. Με σωστές και ισορροπημένες τοποθετήσεις που εντείνουν την αγωνία και ανεβάζουν κατακόρυφα το μυστήριο. 35 Χρόνια πριν σε ένα ορεινό χωριό της Κορινθίας σε μια κλειστή κοινωνία η εξαφάνιση της γιαγιάς Αμαλίας προβληματίζει αλλά και αρχίζει να βάζει σε ένα περίεργο ρυθμό εξελίξεις που κανείς δεν μπορεί να καθορίσει και να υπολογίσει την πορεία τους. Μια οικογένεια που ζει μέσα σε ένα κλίμα που το τρέφει η δειλία και η βία. Ένα χάρισμα δοσμένο σαν βαριά κληρονομία. Ένας φθόνος που πηγάζει από σκοτεινά και απροσδιόριστ