 |
| Ο Στόουνερ Williams John |
Είναι κάποια βιβλία που αποκαλύπτουν την δύναμη τους και την διαχρονική τους αξία με το πέρασμα του χρόνου, Μένοντας στο μυαλό και στην καρδία μας με την ουσιαστική έννοια του κλασσικού και του μοναδικού. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και ο Στόουνερ του Τζων Ουίλιαμς. Ένα βιβλίο για έναν ρόλο που βαδίζει στα όρια της ψυχανάλυσης και του ορισμού της ανθρώπινης επιτυχίας μέσα από τις διαρκείς αποτυχίες και τις συνεχείς απογοητεύσεις. Σχήμα οξύμωρο και αντιφατικό. Αλλά στην πραγματικότητα το βιβλίο αυτό μαγεύει ακριβώς για όλες τις αντιφάσεις του και τα αδιέξοδα του.
Ο Γουίλιαμ Στόουνερ είναι ο μοναχογιός μιας αγροτικής οικογένειας που βολοδέρνει να τα βγάλει πέρα σε ένα χωριό του Κεντρικού Μιζούρι. Οι γονείς του, τον στέλνουν να σπουδάσει Γεωπόνος με σκοπό εκείνος να αποκτήσει τις γνώσεις της καλλιέργειας της γης ώστε να μπορέσει να αναλάβει το κτήμα τους και να το αξιοποιήσει στο έπακρον. Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα όμως και ενώ παρακολουθεί στο Πανεπιστήμιο ένα μάθημα της Αγγλικής Φιλολογίας που εστιάζει στην Λογοτεχνία. Νιώθει τον εαυτό του να χάνεται, να κολλάει, να μην μπορεί να ησυχάσει. Ο στρυφνός και απαιτητικός καθηγητής της Λογοτεχνίας θα γίνει ο καθοδηγητής του. Ο μέντορας του. Και έτσι ο Στόουνερ απο επίδοξος καλλιεργητής της γης λοξοδρομεί και αποφασίζει μέσα από την Λογοτεχνία να καλλιεργήσει το πνεύμα του και την καρδιά του. την ψυχή και το μυαλό του. Στην συνέχεια παρακολουθούμε την σταδιοδρομία του από φοιτητή, σε καθηγητή του ίδιου Πανεπιστημιακού ιδρύματος. Και δεν είναι μια απλή καταγραφή μια στεγνής και υποτονικής διαδρομής. Αλλά μια δυνατή πορεία αυτογνωσίας και υπομονής. Ψυχικής αντοχής και πνευματικής εξέλιξης. Ο Στόουνερ ποτέ δεν ανελιχθεί σημαντικά στην Πανεπιστημιακή ιεραρχία. Θα εκτοξευθεί πνευματικά όμως με το πείσμα του και την προσωπική του σταθερότητα. Με την ποιότητα του χαρακτήρα του και την ωριμότητα που θα του αποδώσουν σταδιακά και κρίσιμα οι εμπειρίες της ζωής του. Οι αποτυχίες του και οι θλιβερές διαπιστώσεις του μέσα απο τι σχέσεις του, Τις προσωπικές, τις φιλικές και τις επαγγελματικές.
Η δύναμη της Λογοτεχνίας διαχέεται σε όλο το κείμενο μεθυστικά και αισθησιακά. Με ένα μυστήριο να την καλύπτει εύστοχα, εύστροφα και τρυφερά. Η απαράμιλλη δύναμη της, η αλλόκοτη επιρροή της. Ο τρόπος που τα πάντα αμφισβητούνται και ανασυνθέτονται μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα. Το πως αλλάζουν οι λέξεις των λογοτεχνικών κειμένων την στάση ζωής και την πορεία κάποιων ανθρώπων.
Μέσα από τις σημαντικές στιγμές της ζωής του Στόουνερ, έχουμε το άγγιγμα σημαντικών σημείων της ανθρώπινης ζωής:
- Η επιλογή του επαγγέλματος και η προσωπική επικράτηση των θέλω απέναντι στα πρέπει. Ο Στόουνερ πρέπει να γίνει Γεωπόνος για να βοηθήσει την φτωχή οικογένεια του, Επιλέγει όμως να ακολουθήσει τον δρόμο της καρδιάς του. Σπουδάζει Αγγλική Φιλολογία και ακολουθεί πεισματικά μέχρι τέλους την επιλογή του.
-Η γέννηση και η πατρότητα. Η γέννηση της κόρη του τον ωριμάζει όσο κανείς. Μέσα από την πατρότητα μαθαίνει να είναι καλός δάσκαλος.
-Η φιλία μέσα από την εξέλιξη της σχέσης του Στόυνερ και του φίλου του Γκόρντον Φιντς. Μοιάζει επιφανειακή αλλά αποδεικνύεται δυνατή και γνήσια.
-Ο έρωτας που σε στάδια ωριμάζει από την νωχελική αρχική προσέγγιση του ως την τελική αποθέωση του. Μέσα από τον έρωτα μαθαίνει τον εαυτό του.
-Ο θάνατος. Όταν ένας από τους λιγοστούς φίλους του σκοτώνεται στο πεδίο της μάχης στον Α Παγκόσμιο πόλεμο. Η εικόνα του και η προσέγγιση του θα τον συγκλονίσουν. Ο θάνατος απο την φθορά του χρόνου και ο θάνατος που περνά μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα, Ο θάνατος σαν έκρηξη βίας στο πεδίο της μάχης, Πόσο λιτά, περιεκτικά και διεισδυτικά αναλύονται τα πάντα σε αυτό το βιβλίο;
"Να θυμάσαι τι είσαι και τι επέλεξες να γίνεις και τη σημασία αυτού που κάνεις. Υπάρχουν πόλεμοι και ήττες και νίκες του ανθρώπινου είδους που δεν είναι στρατιωτικές και δεν είναι καταγεγραμμένες στα χρονικά της ιστορίας."
"Ο Πόλεμος σκοτώνει κάτι σε έναν λαό, το οποίο δεν ανακτάτε ποτέ. Και αν τύχει και ο λαός αυτός περάσει από αρκετούς πολέμους, αυτό που απομένει στο τέλος είναι το ανθρώπινο κτήνος, το πλάσμα που εμείς-εσύ και εγώ και κάποιοι άλλοι σαν εμάς-ανασύραμε από τον βούρκο. Από τον λόγιο δεν πρέπει να ζητάς να καταστρέψει αυτό που μια ζωή ολόκληρη ήταν ο στόχος του να χτίσει".
Ερωτεύεται και παντρεύεται την γυναίκα που τον κερδίζει με την πρώτη ματιά. Η Ιντιθ μια ιδιόρρυθμη γυναίκα που το περίπλοκο μεγάλωμα της, την έχει χαράξει βαθιά. Η μυστηριώδης φυσιογνωμία της. Ο κυκλοθυμικός χαρακτήρας της. Η εσωστρέφεια της. Χαρακτηριστικά που δημιουργούν άλλοτε θυμό. Άλλοτε θλίψη. Είναι όμως το πέρασμα της και ο τρόπος της αυτός που θα δοκιμάσει και θα ατσαλώσει τον Στόουνερ. Είναι η γυναίκα που θα του προσφέρει την πατρότητα και θα προσθέσει στον χαρακτήρα του την αξία να μάθει και να ωριμάσει μέσα απο την φροντίδα ενός παιδιού.
Σημαντικό σημείο της ζωής του η γνωριμία του με την μεταπτυχιακή φοιτήτρια Κάθριν Ντρίσκολ. Την γυναίκα που θα τον κάνει να νιώσει τον πραγματικά παθιασμένο έρωτα. Να ζήσει το πάθος της λαγνείας και να βυθιστεί στον αισθησιασμό που ξαναγεννά κάθε στιγμή. Πόσο δυναμώνει η ζωή μέσα από τον έρωτα και πόσο συντριπτική είναι η απώλεια της ολοκληρωτικής ευτυχίας όταν μάλιστα αυτή θυσιάζεται στον βωμό του πουριτανικού Πανεπιστημιακού κατεστημένου;
Το πλέον καθοριστικό σημείο του βιβλίου αποτελεί η άτυπη κόντρα που έχει ο Στόουνερ με τον προϊστάμενο καθηγητή Λόμαξ. Η εμμονική έχθρα του καθηγητή Λόμαξ πότε φανερή και πότε στην σκιά των γεγονότων κρύβει ένα μυστήριο αδιευκρίνιστο που διχάζει και προκαλεί. Είναι η αναπηρία του που δημιουργεί την υποβόσκουσα κακία; Είναι ο κρυφός πόθος για την Ίντιθ; Είναι η ζήλια για την στωικότητα και την υπομονή του Στόουνερ που προκαλεί και κεντρίζει επίμονα; Το μόνο σίγουρο είναι πως αυτή η κόντρα αποκτά ένα επιβλητικό ενδιαφέρον που σε κρατά στο κέντρο της ουσίας. Δυνατά και σθεναρά ο Στόουνερ μένει πιστός σε αυτά που πρεσβεύει με μια μνημειώδη προσήλωση. Με απάθεια αλλά με την απόλυτη γνώση ότι του είναι αδύνατο να χαθεί σε αυταπάτες τεχνητές που φτιάχνει το μυαλό για να αποδεχτεί την μοίρα. Ακόμα και το τέλος του το αποδέχεται με έναν τρόπο τόσο στωικό και τόσο απαράλλαχτα οικείο που σε αναγκάζει να υποκλιθείς στο μεγαλείο του συγκεκριμένου ήρωα.
Είναι τόσο δυνατή και ξεχωριστή η μέθοδος με την οποία ο Στόοουνερ τροποποιεί την ζωή του ανάλογα με τις περιστάσεις. Χωρίς να διαμαρτύρεται, χωρίς να βαρυγκωμά και χωρίς να κραυγάζει. Μοιάζει με παραίτηση αλλά στην ουσία είναι η δικιά του εσωτερική επανάσταση στο να αντιμετωπίζει τα πάντα με ηρεμία και ψυχραιμία αποδεχόμενος την μοίρα του ή αλλάζοντας την με ένα άηχο μεν αλλά δραστικό τρόπο δε,
Ο Στόουνερ δίνει τις μάχες του διακριτικά σιωπηρά αλλά πεισματικά. Δεν αποφεύγει τις ήττες, δεν κυνηγάει αποκλειστικά τις νίκες. Είναι σταθερός στις αξίες του και παίρνει τα μεγαλύτερα μαθήματα της ζωής του μέσα απο τα λάθη του και τις τυχαίες, απρόβλεπτες και οδυνηρές εμπειρίες του. Πόσο μαγικό είναι να βλέπεις και να νιώθεις τον πρωταγωνιστή να αλλάζει βαθιά και αληθινά. Να μεταμορφώνεται μέσα από τις διεργασίες του μυαλού και της σκέψης του;
Ο Συγγραφέας με έναν τρόπο εξαιρετικό και έντονα επικριτικό περιγράφει και αναλύει επιγραμματικά, αλλά τόσο μεστά. Την ζωή που αναλώνεται στον άχαρο μόχθο. Την βούληση που τσακίζεται από τους κανόνες και τις κοινωνικές συμβάσεις. Την νοημοσύνη που ναρκώνεται από τις φαύλες ιδέες. Στηλιτεύει αλλά και θεωρεί χρήσιμες καμιά φορά τις ανώδυνες συμβάσεις και τις αναγκαίες προσποιητές συμπεριφορές. Γιατί είναι αυτές ακριβώς που πολλές φορές ξεσκεπάζουν το μαύρο της ψυχής και αποδεικνύουν την ανθρώπινη αντοχή στην υπομονή και την πίστη σε κάποιες σταθερές αξίες.
Υποδόρια, ξεχωριστά και αθόρυβα αυτό το βιβλίο θεωρώ πως μπαίνει στην ψυχή σου απόλυτα και εκρηκτικά. Το αγάπησα, το λάτρεψα και το ξεχώρισα. Θα μπορούσα να γράφω με τις ώρες για την αξία του και τα μηνύματα του. Αλλά η αξία του όλη κρύβεται μέσα στην συνεχή ανάγνωση του. Και στις αλλεπάλληλες διεργασίες του μυαλού που διεγείρονται απο την κάθε του λέξη.
Το βιβλίο αυτό ένα απο τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα Κλασσικής Λογοτεχνίας. Ένα βιβλίο τελικά δεν χάνει ποτέ την αξία του. Έστω και αν αυτή αναγνωριστεί χρόνια μετά.
Το βιβλίο κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις Guntenberg
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου