Η Ειρήνη Βαρδάκη αποφασίζει αυτή την φορά να αλλάξει γραμμή πλεύσης και να ταράξει για ακόμα μια φορά τα νερά της λογοτεχνίας. Απο το είδος του ψυχολογικού θρίλερ, που την έχει καταξιώξει, μεταπηδα στην δυστοπία και σε μια περιπέτεια επιβίωσης που οι ήρωες είναι υποχρεωμένοι να βαδίσουν σε ένα τεντωμένο σκοινί και να ακολουθήσουν συγκεκριμένους κανόνες και αυστηρά όρια.
Μαζικές αυτοκτονίες, αναταραχές και χάος δίνουν την ευκαιρία και το έναυσμα- για την ασφάλεια της κοινωνίας- να αναλάβει πραξικοπηματικά την εξουσία το κίνημα του λευκού στρατιώτη. Νέα ήθη, νέοι νόμοι και απίστευτοι περιορισμοί χωρίζουν κοινωνία και ανθρώπους ανάλογα με τα αποτελέσματα των ψυχολογικών τέστ στα οποία καταναγκαστικά υποβάλλονται. Το κριτήριο που τους χωρίζει είναι το πόσο καταθλιπτικοί είναι και το ποσό κοντά στην αυτοκτονία βρίσκονται. Η ζώνη 5 αποτελείται από άτομα που έχουν τον μεγαλύτερο βαθμό αυτοκτονικης επιρρέπειας. Και αποτελούν κίνδυνο για την υπόλοιπη κοινωνία. Άρα πρέπει να απομονωθούν σε στρατόπεδα συγκεντρωσης. Όσοι καταφέρνουν να περάσουν με επιτυχία αντίστοιχα τα ψυχολογικά τεστ είτε συνεχίζουν την ζωή τους με προσήλωση ώστε να μην χάσουν το προνόμιο είτε διεκδικούν και βρίσκονται όλο και πιο κοντά σε θέσεις νευραλγικές της νέας εξουσίας.
Πρωταγωνιστές της ιστορίας η Λίζα μια γυναίκα που μεγαλώνει μόνη της τον δεκατετράχρονο γιο της τον Άλεξ. Μέσα σε αυτή την σκοτεινή και ζοφερή νέα πραγματικότητα. Εδώ που πλέον απαγορεύεται δια νόμου η θλίψη, και το χαμόγελο γίνεται υποχρεωτικό. Εδώ που το κάθε συναίσθημα είναι υποκινουμενο, οι δύο πρωταγωνιστές μας προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα στα στενά όρια που τους έχει θέσει το καθεστώς. Όταν ο Άλεξ σε μια εφηβική του παρόρμηση παρεκτραπεί από τους κανόνες και συλληφθεί, θα βρεθεί έγκλειστος στο στρατόπεδο της ζώνης 5 εκεί όπου είναι αναγκασμένος να ξεχάσει, να υποκριθεί και να συρρικνωθεί συμπιέζοντας το κάθε του συναίσθημα. Καταπιεζοντας την κάθε ανάγκη και την κάθε σκέψη του.
Από την άλλη πλευρά η μητέρα του η Λίζα είναι υποχρεωμένη να συγκεντρώσει κάθε σωματική και πνευματική ικμάδα ώστε να μετατρέψει τον εαυτό της σε άνθρωπο που πρέπει να ξεπεράσει ανυπέρβλητα εμπόδια ξεγελωντας ακόμα και τον ίδιο της τον εαυτό ώστε να μπορέσει να προσεγγίσει τον γιο της και να τον σώσει από την κόλαση, με το οποιοδήποτε κόστος.Για να τα καταφέρει θα πρέπει να συνεργαστεί ακόμα και με τον ίδιο τον διάβολο.
Με μια καταπληκτική αντιπαράθεση σκέψεων και συναισθημάτων αλλά και.με την βίαιη και ξαφνική απομάκρυνση της μητέρας από το παιδί της και του παιδιού από την μητέρα του. Η συγγραφέας βάζει σε πλήρη αντίθεση την νέα κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει. Και ενώ τώρα είναι μακριά ο ένας από τον άλλον. Η απουσία κάνει πιο δυνατή την αδιόρατη παρουσία. Η ελπίδα πως θα βρεθούν ξανά, δίνει δύναμη αντοχής και αξία σε κάθε σωματικό και ψυχικό βασανιστήριο. Η δύναμη της μητρότητας σε όλο της το μεγαλείο, αλλά και ο τρόπος που ωριμαζει ξαφνικά και σημαντικά ένας έφηβος κάτω από την πίεση γεγονότων που του στερούν την ελευθερία, δεικνυεται με μια εξαιρετική τεχνική αποτύπωσης μέσα απο εξαιρετικούς μονολόγους. Αλλά και ελάχιστους διαλόγους. Ακόμα και η εναλλαγή μονολόγου διαλόγου στα σημεία που εναλλάσσεται δείχνει το μέγεθος του φόβου και του περιορισμού. Του βίαιου αποχωρισμού και της πλήρους άγνοιας για το τι έχουν απογινει αγαπημένα πρόσωπα.
Η Ζώνη 5 είναι ένα δυστοπικό θρίλερ με διαρκείς ανατροπές επάνω στο ψυχικό υπόβαθρο των ηρώων που μετατρέπονται σε κάτι άλλο από αυτό που είναι καθώς η καταπίεση και οι περιορισμοί τους αλλάζουν τις προτεραιότητες, ή ισχυροποιούν όλο και περισσότερο τον αδάμαστο χαρακτήρα τους. Ο τυφλός πατέρας της Λίζας που βλέπει και αναγνωρίζει τους ανθρώπους και τις προθέσεις τους μέσα από τα μάτια της ψυχής του. Ο γενναίος 360 που τονώνει και διατηρεί ακμαία την φλόγα της αντίστασης και παραμένει ελεύθερος ακόμα και μέσα στα δεσμά του. Χαρακτήρες που λυγίζουν και προδίδουν. Χαρακτήρες που παραπλανουν. Χαρακτήρες έτοιμοι για όλα προκειμένου να επιβιώσουν και να σώσουν με κάθε τίμημα αυτούς που αγαπάνε. Χαρακτήρες που κάνουν το κάθε τι προκειμένου να μην λησμονήσουν αυτό που ήταν κάποτε. Να μην γίνουν ποτέ κάτι που τους επιβάλει η εκβιαστική πραγματικότητα.
Είναι όλοι αυτοί που καλούνται να αντιμετωπίσουν την βίαιη εκδοχή της κοινωνίας, αλλά και μιας κατάστασης που οδηγεί τους ανθρώπους στην κατάθλιψη και στην χειραγώγηση μυαλού και ψυχής με κατάληξη την αυτοκτονία ή την χειμερία νάρκη της αποδοχής ή της συμπλευσης με την εξουσία του λευκού στρατιώτη. Είναι όλοι αυτοί που πρέπει να αποφασίσουν αν θα παραμείνουν σκλάβοι και υποχείρια ή θα προσπαθήσουν να κάνουν την επανάσταση τους. Να προσπαθήσουν έστω να αποτολμησουν την έξοδο τους προς την ελευθερία. Η συγγραφέας φτιάχνει μια κοινωνία χωρίς επιλογές για να αποδείξει πως επιλογές πάντα υπάρχουν αρκεί να τις ψάξεις σωστά μεθοδικά με υπομονή και πάθος.
Ένας κόσμος χωρίς ελπίδα και χωρίς σκοπό. Που δοκιμάζει ηθική και αξίες. Αντοχές και ψυχικό σθένος. Μια διαρκής εσωτερική πάλη. Ένας πόλεμος με τις προσωπικές αξίες και τα ανθρώπινα όρια. Ένας κόσμος που μπορεί να αλλάξει μόνο μέσα από τον άνθρωπο όχι σαν μονάδα, αλλά σαν σύνολο.
Μέσα σε όλο το κείμενο περνάνε διαρκή μηνύματα για την σημερινή κοινωνία που την διέπει η αδιαφορία, η μοναξιά, η ανθρωποφαγία, οι λάθος προτεραιότητες και η στάση ζωής που έχει απομακρύνει τον άνθρωπο από τον συνάνθρωπο. Έτσι το βιβλίο μέσα από την σκληρή γλώσσα και τις σκηνές της απόλυτης εξάρτησης από ένα καθεστώς που είναι αποφασισμένο να αφαιμαξει τα αυθόρμητα συναισθήματα και να επιβάλλει αυτά που εκείνο θέλει οδηγει την υπόθεση στο κέντρο σκέψης της συγγραφέως που προσπαθεί να μας αφυπνίσει και να μας επαναπροσδιορίσει. Να μας κάνει να δούμε τα λάθη μας και να μας οδηγήσει στην λύτρωση μας. Για ποιο λόγο έχουμε χάσει την ανθρωπιά μας; Για ποιο λόγο η αλαζονεία και ο εγωισμός μας έχει αφήσει στην άκρη κάθε αλληλεγγύη και κάθε συναίσθημα συμπαράστασης. Έτσι μέσα από τις σκοτεινές και σκληρές περιγραφές μας επαναφέρει στις πραγματικές ρίζες της ανθρώπινης φύσης που είναι η αγάπη και η ανιδιοτέλεια. Η αλληλεγγύη και η προσφορά στο σύνολο και όχι απλά και μόνο η ικανοποίηση του εγώ και του υπέρ εγώ μας.
Η Ειρήνη Βαρδάκη σκιαγραφεί και σκηνοθετεί μια κοινωνία τρόμου, ανασφάλειας και τρέλας. Μια κοινωνία που κανείς δεν εμπιστεύεται κανέναν. Μια κοινωνία κατασκευασμένη να βαδίζει στα όρια εκείνα που αναδεικνύει και ξεχωρίζει τους δυνατούς από τους αδύναμους. Που ευνουχίζει συνειδήσεις, αλλά ταυτόχρονα ανασταίνει ασυμβίβαστους και γενναίους. Φοβισμένους και φαινομενικά αδιάφορους. Κίνητρο η ζωή, η αγάπη, η ελευθερία.
Άνθρωποι χωρισμένοι σε αθωους και ενόχους με μια σκοτεινή οριοθέτηση που αλλάζει διαρκώς μορφή και διάσταση. Το πώς αλλάζουν ή δεν αλλάζουν κάποιοι άνθρωποι. Το πώς οι πράξεις μας και οι επιλογές μας οριοθετούν το πρόσημο της παρουσίας μας σε αυτόν τον κόσμο και το πώς η κάθε πράξη μας θετική ή αρνητική μπορεί να επηρεάσει τους πάντες.
Στην ζώνη 5 ελλοχεύει το σκοτάδι αλλά συγκλονίζει η προσαρμοστικότητα της επιβίωσης και η αντιδραστικότητα της αυθόρμητης σκέψης που δεν τιθασευεται μπροστά σε κανένα φόβο και κανένα κίνδυνο. Από εκείνους τους λίγους και μοναδικούς που κάθε φορά φέρνουν την αλλαγή σε μια κοινωνία που υποφέρει.
Είναι συγκλονιστικός ο αναγκαστικός απογαλακτισμος των συναισθημάτων. Ο αποχωρισμός από κάθε ανάμνηση. Και η εναγώνια προσπάθεια να κρατήσουν την ψυχή τους ζωντανή και να μην ξεχάσουν να μην χάσουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Η πάλη ανάμεσα στον φόβο και την λογική. Ο αποχωρισμός, η μοναξιά, η απώλεια. Η αναγκαστική προσποίηση που κρατά την ελπίδα ζωντανή.
Η μητρική αγάπη, η ανάγκη της επιβίωσης, η διαρκής πάλη διατήρησης της ανθρώπινης υπόστασης και της προσωπικής ελεύθερης συνείδησης είναι διαρκώς σέ πρώτο πλάνο. Αποδίδονται μοναδικά και με ουσιώδη τρόπο μέσα από την πρωτοπροσωπη γραφή και τους εξαιρετικά στοχευμένους διαλόγους.
Στο βιβλίο αυτό βρήκα τόσα πράγματα για ανάλυση και εμβάθυνση που πραγματικά αξίζει τον κόπο να διαβαστεί αυτό το βιβλίο αρκετές φορές για να αναγνωστούν στην σωστή τους διάσταση και με πληρότητα, όλα τα μηνύματα που θέλει να περάσει η συγγραφέας, αλλά και όλα τα ψεγάδια της κοινωνίας και τα ατομικά μας ψεγάδια που μας έχουν βαλτώσει σε σάπιες και άρρωστες καταστάσεις. Καταστάσεις που δεν μας αφήνουν να πάμε μπροστά.
Για μένα είναι το καλύτερο βιβλίο της συγγραφέως. Και χαίρομαι πολύ που τόλμησε να αλλάξει ειδος. Ένα δύσκολο είδος όπως η δυστοπία που ακόμα το Ελληνικό αναγνωστικό κοινό δεν το αγγίζει εύκολα. Και όμως ένα είδος που έχει πολύ μέλλον με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας με τόση μεγάλη ταχύτητα.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου