Τα πλεονεκτήματα και τα κέρδη που αποκτήσαμε με την συμμετοχή μας στις Ομάδες Βιβλίων - 7 χρόνια απολογισμός Βιβλίων Έργα

  

Η ομάδα μας ήταν από τις πρώτες που έκαναν την εμφάνιση τους πριν επτά χρόνια στο Facebook. Μια εμφάνιση αυθόρμητη, τυχαία και αυθεντική. Επτά χρόνια μετά θα κάνουμε τον απολογισμό και τον θετικό αλλά και τον αρνητικό για να δούμε τι άλλαξε τι μεσολάβησε, αλλά κυρίως πως μπορούμε να επαναφέρουμε αυτή την αυθεντικότητα και την γνησιότητα της αρχής μας, που δυστυχώς στο πέρασμα του χρόνου αλλοιώθηκε και συρρικνώθηκε, όπως γίνονται όλα τα πράγματα στην ζωή. Γιατί τα πάντα έχουν την ακμή τους, αλλά και την παρακμή τους. Πάντα όμως όταν κάτι αξίζει έχει την ελπίδα να αναγεννηθεί και να προσφέρει ξανά τα ίδια και πολύ περισσότερα. 

Τα πρώτα χρόνια οι Ομάδες βιβλίων, άλλαξαν το σύμπαν της Λογοτεχνίας, δίνοντας μια νέα μορφή επικοινωνίας Συγγραφέων -Βιβλίων και Αναγνωστών. Αποτέλεσαν το πρόσφορο έδαφος για μια ανταλλαγή απόψεων επάνω στην ανάγνωση ενός βιβλίου, αλλά και την αφομοίωση του και την αποδοχή του ή μη αποδοχή του από το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Πριν την δημιουργία της ομάδας υπήρχε ένα πολύ στενό πλαίσιο μέσα στο οποίο ένας αναγνώστης μπορούσε να ενημερωθεί για τις νέες ή τις παλαιότερες κυκλοφορίες. Η επίσκεψη σε ένα βιβλιοπωλείο ή η επίσκεψη σε μια δανειστική βιβλιοθήκη. Και το διαδίκτυο γενικά αν και τότε και αυτό δεν ήταν τόσο διαδεδομένο σαν μέσο αναζήτησης, Οι εφημερίδες και τα περιοδικά χαλάλιζαν ελάχιστο χώρο στα έντυπα τους. Και πρόβαλαν ελάχιστα βιβλία.

Τότε μπορούσες να επιλέξεις βιβλία από ένστικτο περισσότερο ή από την προτροπή του βιβλιοπώλη, που έπρεπε και αυτός με την σειρά του να μπεί στο μυαλό σου για να διαβάσει τα αναγνωστικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σου για να σου προτείνει κάποιο βιβλίο. Πόσα βιβλία θα πρέπει να έχει διαβάσει ένας βιβλιοπώλης για να μπορεί να προτείνει κάποιο βιβλίο ειδικά όταν στην σύγχρονη λογοτεχνία εκδίδονται πάμπολλα βιβλία; Βέβαια και εκείνη η εποχή είχε την γλύκα της και δεν νομίζω πως οι ομάδες έχουν στερήσει το δικαίωμα στον αναγνώστη να κάνει την βόλτα του στα βιβλιοπωλεία της περιοχής του ή στα βιβλιοπωλεία που έχει ξεχωρίσει. 

Εκείνη την εποχή λοιπόν με έναν τρόπο επιθετικό και ρηξικέλευθο έρχονται οι ομάδες και αλλάζουν ριζικά και μαζικά όλο αυτό το σκηνικό. Με έναν ενθουσιασμό, με έναν μοναδικό τρόπο που δημιουργεί έκπληξη και ευφορία τα μέλη συμμετέχουν μιλώντας τόσο για τα αγαπημένα τους βιβλία όσο και για τα βιβλία που θέλουν να διαβάσουν.  

Φέρνουν κοντά μια μεγάλη μάζα αναγνωστών, με διαφορετικά αναγνωστικά πρότυπα, σε διαφορετική ηλικιακή κλίμακα, με διαφορετικό μέγεθος αναγνωστικού παρελθόντος. Στις ομάδες μπαίνουν χωρίς διακρίσεις άτομα που διαβάζουν πολύ ή διαβάζουν λίγο ή δεν διαβάζουν καθόλου. Ένα από τα μεγαλύτερα βραβεία νομίζω της ενασχόλησης μας με την ομάδα είναι ότι καταφέραμε να ξεκινήσουν κάποια άτομα να διαβάζουν βιβλία και κάποια άλλα να διαβάσουν ακόμα περισσότερα. Να διαβάζουν και άλλους συγγραφείς, να διαβάζουν και άλλα είδη. Εκεί που διάβαζαν μόνο Ελληνική Λογοτεχνία να διαβάζουν και ξένη λογοτεχνία και το αντίστροφο. Εκεί που διάβαζαν μόνο κλασσική λογοτεχνία να επιλέγουν να διαβάσουν και σύγχρονη Λογοτεχνία.

Η πληθώρα των βιβλίων για την οποία μιλάμε και γνωρίζουμε πια είναι τεράστια. Οι τίτλοι διαδέχονται ο ένας τον άλλον με ταχύτητα αλλά πλέον για αυτούς τους τίτλους υπάρχουν απόψεις, σκέψεις, ανταλλαγές σε γνώμες. Αντιπαραθέσεις έστω και ακραίες. Μέσα όμως από όλον αυτόν τον κύκλο ένας σωστός αναγνώστης προσπαθεί να αλιεύσει εκείνα τα σημεία που θα κάνουν για αυτόν ένα βιβλίο ελκυστικό ή λιγότερο ελκυστικό. Ένα βιβλίο ταιριαστό ή λιγότερο ταιριαστό σύμφωνα με τα αναγνωστικά του πρότυπα. Δεν επιλέγουμε σύμφωνα με τις απόλυτα θετικές κριτικές ούτε σύμφωνα με τις απόλυτα αρνητικές κριτικές. Επιλέγουμε βασιζόμενοι στις σκέψεις των αναγνωστών και σύμφωνα με τα δικά μας αναγνωστικά κριτήρια. 

Επτά χρόνια πριν μπορεί να είχαμε παρασυρθεί με την ταχύτητα του πρωτάρη. Τώρα πια επτά χρόνια μετά νομίζω πως έχουμε την ωριμότητα να επιλέξουμε τα χρήσιμα για μας βιβλία με περισσότερη σύνεση βασιζόμενοι στους έτερους αναγνώστες  που ταιριάζουν περισσότερο με τα δικά μας κοινά αναγνωστικά σημεία. Το σημαντικότερο και νομίζω πως αυτό δεν έχει αλλάξει αυτά τα επτά χρόνια είναι η πληθώρα των αναγνωστικών επιλογών που εναλλάσσονται διαρκώς και λειτουργούν διαδραστικά από τους ίδιους τους αναγνώστες. Οι αναγνώστες με τις αναρτήσεις τους και οι διαχειριστές με τις δικές τους αναρτήσεις και υποδείξεις δημιουργούν μια τεράστια δεξαμενή επιλογών. Που όμως και η έλλειψη αρνητικής κριτικής αποτελεί σημείο αναφοράς και αποτελεί τροχοπέδη, αλλά θα το αναλύσω αυτό στο άρθρο με τα αρνητικά.

Μέσα από την ομάδα κτίστηκαν μεγάλες φιλίες, τόσο ανάμεσα σε αναγνώστες, όσο και ανάμεσα σε συγγραφείς. Γίναμε όλοι μια παρέα που αρκετοί από εμάς γνωριστήκαμε και αναμεταξύ μας δημιουργώντας ισχυρούς δεσμούς φιλίας. Άλλο ένα παράσημο που χρεώνεται η ομάδα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την μεγάλη συνάντηση της Αθήνας αλλά και την Μεγάλη συνάντηση της Θεσσαλονίκης. Νομίζω πως αυτές οι συναντήσεις χρεώνονται πολλές ισχυρές γνωριμίες μέχρι σήμερα. Ήταν οι πρώτες συναντήσεις αναγνωστών με την παρουσία ελάχιστων συγγραφέων που η παρουσία τους τότε ήταν περισσότερο σαν αναγνώστες.

΄Οι ομάδες έδωσαν βήμα σε άτομα είτε μοναχικά είτε με δυσκολίες επικοινωνίας στις διαπροσωπικές τους σχέσεις να εκφραστούν ξεδιπλώνοντας τις σκέψεις τους μέσα από το πληκτρολόγιο ξεφεύγοντας από την ανωνυμία τους και αποκτώντας αυτοπεποίθηση που τους βοήθησε σημαντικά στην συνέχεια. Έδωσαν σε πολύ κόσμο νόημα και ενδιαφέρον σε δύσκολες στιγμές και έβγαλαν κάποιους από την ρουτίνα της καθημερινότητας. 

Βήμα όμως πήραν και νέοι συγγραφείς και μέσω των βιβλίων τους, τους δόθηκε η ευκαιρία να κάνουν ευρύτερα γνωστό το έργο τους. Έχετε αναρωτηθεί άραγε πόσοι συγγραφείς και πόσα βιβλία έγιναν γνωστά μέσα από τις βιβλιοομάδες; Μιλάω κυρίως για Πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς που τώρα πια όσο τα χρόνια περνάνε έχουν εδραιωθεί στις καρδιές των αναγνωστών δίνοντας μας από τότε αρκετά βιβλία. Η Ομάδα μας πάντα δίνει βήμα σε νέους και πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς και εγώ σαν αναγνώστρια πάντα θα φωνάζω πως πρέπει να δίνουμε ευκαιρία στο καινούργιο γιατί έτσι μόνο θα βρούμε το διαφορετικό; 

Ο ανταγωνισμός ο θεμιτός (υπάρχει δυστυχώς και ο αθέμιτος για τον οποίο θα μιλήσω σε επόμενο άρθρο) δημιούργησε την ανάγκη να γεννηθούν και άλλες πολλές παραπλήσιες ομάδες. Σε γενικές γραμμές τώρα πια οι ομάδες μοιάζουν μεταξύ τους. Υπάρχουν όμως και στοιχεία και χαρακτηριστικά που τις διαφοροποιούν ευχάριστα και χρήσιμα και αυτό είναι κυρίως στοιχείο της ανάγκης των διαχειριστών να διαφοροποιήσουν την ομάδα τους με στόχο να κρατάνε τα μέλη τους σε μια διαρκή εγρήγορση και ένα μόνιμο ενδιαφέρον. Ξοδεύουμε χρόνο για αυτό που κάνουμε, κλέβουμε στιγμές από την ζωή μας με μοναδικό αντίτιμο την χαρά της ανταλλαγής απόψεων. Και ίσως κάποιο αντιτυπο βιβλίου που αρκετοί από εμάς ούτε καν το ζητούν αλλά το αγοράζουν.(Το τι γίνεται πραγματικά όμως ο καθένας το ξέρει για τον εαυτό του.) Να ξέρετε πως κάποιες ομάδες ξεχωρίζουν γιατί οι διαχειριστές τους έχουν διαμορφώσει έναν ιδιαίτερο κλίμα που προσελκύει ή αποτρέπει αναγνώστες να συμμετάσχουν σε αυτές. 

Οι ομάδες δίνουν την δυνατότητα στα μέλη τους να αποκτήσουν βιβλία σε Κληρώσεις και ευφάνταστους Διαγωνισμούς. Ειδικά τα τελευταία χρόνια της κρίσης η πρόσβαση σε βιβλία για κάποιους λόγω οικονομικής κατάστασης είναι δύσκολη. Η Ομάδα η δικιά μας κάποια εποχή έκανε και ειδικές κληρώσεις Κοινωνικού σκοπού για άτομα άνεργα. (Ο λόγος που σταμάτησαν και γενικότερα η ομάδα μας δεν κάνει πια κληρώσεις θα εξηγηθεί και αυτός στο άρθρο με τα αρνητικά). 

Ένας μεγάλος σταθμός ιδέα που υλοποιήθηκε όμως μέσω των Βιβλιοομάδων ήταν τα Bazaar Φιλανθρωπικού σκοπού που διοργανώσαμε είτε σαν ομάδα είτε με την συμμετοχή και άλλων ομάδων. Με μοχλό το βιβλίο βοηθήσαμε ιδρύματα και άτομα που είχαν την ανάγκη μας με χρηματικά ποσά που μαζέψαμε με την βοήθεια όλων σας είτε προσφέροντας είτε αγοράζοντας βιβλία. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό το ποσό πρέπει να ξεπερνά τις 20.000. Αυτό για μένα σημαίνει πως το βιβλίο δεν είναι μόνο συνήθεια ή χόμπι είναι ιδέα. Είναι σκοπός ζωής είναι ο τρόπος να γίνεις καλύτερος άνθρωπος αρκεί βέβαια να το θέλεις. 

Θεωρώ πως αν αλλάξουμε μερικά πράγματα στον τρόπο που λειτουργούν σήμερα οι ομάδες σε συνεργασία διαχειριστών αναγνωστών συγγραφέων και εκδοτών, τα επόμενα χρόνια θα κάνουμε πιο σωστή και χρήσιμη και την διάδοση των βιβλίων αλλά κυρίως θα πετύχουμε αυτό που πρέπει να είναι ο πραγματικός σκοπός των ομάδων: Το κατάλληλο βιβλίο να βρεί τον κατάλληλο αναγνώστη. 

Επτά χρόνια είστε η καθημερινή μου συνήθεια και εύχομαι να είστε για πολλά ακόμα χρόνια. Το μόνο που θέλω είναι να καταφέρω επιτέλους τον κάθε αναγνώστη να γράφει ελεύθερα την άποψη του χωρίς να κινδυνεύει να λιντσαριστεί ή να λογοκριθεί. Και ο μόνος τρόπος για αυτό νομίζω πως είναι να πάψουμε να φοβόμαστε και να λέμε την άποψη μας όποια και αν είναι αυτή. Είναι η άποψη μας είτε είναι αρεστή στους πολλούς είτε στους λίγους. Νομίζω πως έχουμε την ωριμότητα να καταλάβουμε την ουσία που κρύβει πίσω από τα λόγια του ο κάθε άνθρωπος και κατά συνέπεια να κρατήσουμε ή να πετάξουμε τα λεγόμενα του. 

Ένα άλλο θετικό στοιχείο της ομάδας ήταν η θετική επίδραση της σε μένα την ίδια. Μέσα από την διαχείριση της και την λειτουργία της κατάλαβα πόσο δύσκολο, πόσο υπεύθυνο και πόσο εθιστικό είναι να "διοικείς " μια τεράστια ομάδα με τόσο διαφορετικούς ανθρώπους που δεν τους ξέρεις ούτε σε ξέρουν.  Επίσης ποτέ δεν πίστευα πως μπορώ να γράφω αναλυτικά για βιβλία με έναν δικό μου ξεχωριστό τρόπο που ξεφεύγει από την τυποποίηση. Το έχω παρατηρήσει και σε άλλα μέλη αυτό. Έχουν καλλιεργήσει έναν δικό τους ξεχωριστό τρόπο για να μιλάνε για τα βιβλία που διαβάζουν που έχει την δικιά τους μοναδική σφραγίδα.  

Εγω αυτά τα θετικά απομόνωσα αυτά τα επτά χρόνια. Ελπίζω και εσείς να έχετε εντοπίσει αυτά και άλλα περισσότερα.  Στο επόμενο άρθρο θα σας μιλήσω για τα αρνητικά σημεία που έχω εντοπίσει αυτά τα επτά χρόνια και αυτό είναι το πιο δύσκολο σημείο μιας και δεν θέλω να θίξω πρόσωπα αλλά καταστάσεις. 

Γεωργία Ρετετάκου