Μαρία Πέττα - Συνέντευξη στην Γεωργία Ρετετάκου με αφορμή το Βιβλίο " Ελισσώ η Ορφανή κόρη "

Ελισσώ η Ορφανή κόρη είναι το πρόσφατο βιβλίο της Μαρίας Πέττα που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Έξη. Η Μαρία απαντάει στις ερωτήσεις μου, που πολλές από αυτές έχουν σαν αφετηρία τους βασικά σημείου του βιβλίου. 

1. Από που αντλείς την θεματολογία των Βιβλίων σου;

Είναι αλήθεια πως η ζωή γράφει από μόνη της τα πιο απίθανα σενάρια και μας χαρίζει μια τεράστια γκάμα θεματολογίας. Αρκεί να είναι κάποιος παρατηρητικός και να ακούει περισσότερο απ’ όσο μιλάει

2. Η Ελισσώ με τον υπότιτλο Η ορφανή κόρη  που κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό από τις Εκδόσεις ΕΞΗ, είναι βιβλίο βασισμένο σε αληθινή ιστορία. Ποιο είναι το κυριότερο πλεονέκτημα και το κυριότερο μειονέκτημα στην εξιστόρηση μιας αληθινής ιστορίας από μια εξιστόρηση καθαρά μυθοπλαστική;

Μια αληθινή ιστορία για να αγγίξει έναν συγγραφέα πρέπει να είναι συγκλονιστική. Αυτό που συγκλονίζει περισσότερο είναι ο ψυχικός πόνος και οι δύσκολες καταστάσεις που ξεπερνούν τα όρια της ανθρώπινης δύναμης. Είναι στιγμές που απορείς πώς κατάφεραν να αντέξουν τόσο πόνο. Οπόταν, γράφοντας μια αληθινή ιστορία αναβιώνεις όσα έζησαν οι ήρωες σου κι αυτό από μόνο του είναι αρκετά ψυχοφθόρο. Το πλεονέκτημα μιας αληθινής ιστορίας είναι ότι έχεις μπροστά σου ολόκληρο το σενάριο του βιβλίου, κάτι που στη μυθοπλασία πρέπει να χτίσεις, μόνο που το άγχος μεγαλώνει περισσότερο γιατί πρώτιστο μέλημα είναι να μην απογοητεύσεις τον άνθρωπο που σου την εξιστόρησε.  

3. Ήρωας κλειδί που προώθησε την ιστορία σου, αλλά και ο ήρωας που εσύ ή οι αναγνώστες σου θέλεις να προσέξουν ιδιαίτερα μέσα στο βιβλίο;

Ο ήρωας κλειδί ή αν θέλεις το έναυσμα για να γραφτεί αυτή η ιστορία  ήταν ο Κωστάκης. Ο αφανής μικρός μου ήρωας που όμως κατεύθυνε άθελα του την πορεία της οικογένειάς του…  Αγαπημένος ήρωας για μένα ο Βάνια και ηρωίδα, εκτός βέβαια από την Ελισσώ μου ήταν και η Ουρανία.

4. Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που συνάντησες κατά την συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;

Θα ήθελα πολύ να υπήρχε και το ιστορικό στοιχείο όμως στάθηκε αδύνατο να βρω αρκετές πληροφορίες διαδικτυακά. Τα πρόσωπα που μου εξιστόρησαν τα γεγονότα αγνοούσαν τα πολιτικο/ιστορικά θέματα. Γι αυτό το λόγο στάθηκα περισσότερο στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και στη τραυματική εμπειρία ενός πολέμου, πράγμα που εγώ προσωπικά δεν έζησα και έπρεπε να διεισδύσω σε μια τέτοια κατάσταση για να την αποδώσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. 

5. Μια φράση ή μια στιγμή που ξεχωρίζεις εσύ στην " Ελισσώ ¨σου 

Δεν ξεχωρίζω μόνο μία στιγμή. Αλλά θα μιλήσω για τις τρεις πιο συγκλονιστικές στιγμές της ιστορίας. Η στιγμή που η μάνα (Σύλβα) «γιορτάζει» τα γενέθλια του Κωστάκη στο πάρκο… Η στιγμή που ο μικρός Δημήτρης φεύγει μέσα από την αγκαλιά της μάνας του… και η στιγμή που η  μνήμη της Ελισσώς την ταξιδεύει πίσω στον χρόνο…  Εκεί που χάθηκαν όλα

6. Έχεις ίσως κάποια συγγραφική εμμονή με κάποιο είδος βιβλίων ή μια συγκεκριμένη θεματολογία που έχεις ανάγκη να επανέρχεσαι κατά καιρούς;

Γενικά η θεματολογία μου αφορά κοινωνικά θέματα και μέχρι πρόσφατα δεν έχω επιχειρήσει να γράψω κάτι πέρα απ’ αυτό. 

7. Έχεις ένα συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο κατευθύνεις την ιστορία σου σε κάθε νέο σου βιβλίο; Προσπαθείς μέσα από τα βιβλία σου να αναπτύξεις έναν δικό σου προσωπικό τρόπο γραφής ώστε να κάνεις τα κείμενα σου ξεχωριστά;

Πιστεύω πως με κάθε νέο βιβλίο βελτιωνόμαστε και δεν ξέρω αν όντως έχω ταυτότητα γραφής ή όχι. Αυτό που έχει σημασία για μένα είναι να δώσω μια ιστορία γραμμένη με αξιοπρέπεια και σίγουρα να μπορεί να αγγίζει τον αναγνώστη.  

8. Θα δώσω δυο λέξεις- έννοιες που είναι θέματα κλειδιά μέσα στο βιβλίο για να μου αναπτύξεις συνοπτικά τις σκέψεις σου επάνω σε αυτές τις λέξεις. " Μητρότητα " και "Ξεριζωμός "

Μητρότητα… Η πιο σοβαρή απόφαση μιας γυναίκας.. Μια ισόβια δέσμευση με τη χαρά και τη λύπη, τον θυμό και την αγωνία, την περηφάνια και την απογοήτευση, την τρυφερότητα και τη ζεστασιά.  Είτε γεννήσεις είτε υιοθετήσεις το παιδί σε χρειάζεται, σε έχει ανάγκη. Πρέπει να είσαι εκεί για όσο αναπνέεις. Να αγαπάς και να νοιάζεσαι.  Να γίνεις ο στυλοβάτης του μέχρι να δεις ότι πλέον μπορεί και μόνο του. Οι πιο πολλές γυναίκες αποκτούν παιδί επειδή αυτό είναι το στερεότυπο της κοινωνίας… Γάμος, παιδιά οικογένεια… Δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένες. Δεν ξέρουν τη σοβαρότητα ούτε αντιλαμβάνονται την ευθύνη μιας τέτοια απόφασης, γι αυτό και συχνά βλέπουμε εγκαταλελειμμένα παιδιά. Παιδιά με ψυχικές διαταραχές… Να θυμάστε πως δεν υπάρχει η τέλεια μητέρα, υπάρχει όμως η αληθινή μαμά. 

Ξεριζωμός…  Βία, διωγμός, δολοφονίες… αιματηρές τραγωδίες… Άνθρωποι που προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια τους… Να βρουν ξανά τη δύναμη τους αγνοώντας τις  πληγές που ακόμα αιμορραγούν…  

9. "Στα ξένα είμαι Έλληνας και στην Ελλάδα ξένος " Μια φράση που κουβαλάνε στην πλάτη τους αρκετοί Έλληνες διαχρονικά. Γιατί πιστεύεις πως ακολουθεί αυτή η μοίρα τον Έλληνα τότε και τώρα;

Πιστεύω πως η κύρια αιτία είναι ο ρατσισμός. Δεν αποδεχόμαστε εύκολα τους ξένους ακόμα κι αν αυτοί είναι Έλληνες μεγαλωμένοι ή και γεννημένοι σε μια ξένη χώρα… Τους αντιμετωπίζουμε σαν ξένους ίσως γιατί έχουν μεγαλώσει σε μια διαφορετική κουλτούρα από τη δική μας… 

10. Η ιστορία σου έχει αρκετά τραγικά πρόσωπα. Είτε λόγω της μοίρας και των αναπάντεχων συνθηκών, είτε λόγω των προσωπικών και εμμονικών επιλογών. Ποιος ήρωας σου πιστεύεις πως είναι ο πιο τραγικός μέσα στην ιστορία; Μπορούσε κάποιος από τους ήρωες σου αν το ήθελε να αλλάξει κάτι από την μοιραία πορεία των γεγονότων;

Ο πιο τραγικός ήρωας για μένα ήταν ο Βάνια… Ο άνθρωπος που είχε εξολοκλήρου την ευθύνη για την τύχη της οικογένειάς του. Ξέρω πως πολλοί πιστεύουν πως το πρόσωπο που θα μπορούσε αν ήθελε να αλλάξει κάτι από τη μοιραία πορεία των γεγονότων θα ήταν η Σύλβα, εγώ λέω να πάω λίγο πιο πίσω, σ’ εκείνη τη μάνα που για να προστατέψει το δικό της παιδί, άφησε να χαθεί ένα άλλο. Δυστυχώς δεν μπορώ να αναπτύξω περισσότερο για να μην προδώσω την ιστορία του βιβλίου. 

11. Πιστεύεις πως την πορεία ενός ανθρώπου στην ζωή του παίζει ρόλο ή μοίρα ή προσωπικές του επιλογές;

Πάντα οι προσωπικές επιλογές, εκτός βέβαια αν υπάρξει ανωτέρα βία, όπως ένας πόλεμος, μια αρρώστια… 

12. Απωθημένα και ανεκπλήρωτα όνειρα κρύβουν όλοι οι ήρωες σου. Πιστεύεις πως στην ζωή υπάρχουν τρόποι ώστε και απωθημένα να ξεθυμάνουν και ανεκπλήρωτα όνειρα να εκπληρωθούν;

Πιστεύω στη δύναμη της θέλησης, στη δύναμη της προσωπικότητας. Ίσως να μην μπορούν όλοι, όμως μπορούν αρκετοί. 

13. Οι εικόνες που περιγράφεις στο πρώτο κομμάτι του βιβλίου από έναν τόπο ξένο για μας, την Γεωργία είναι και ρεαλιστικές και καταπληκτικές. Έχεις επισκεφτεί αυτή την χώρα; Πώς μπόρεσες να αποτυπώσεις τόσο έντονα και τόσα αληθινά και τις εικόνες των τοπίων αλλά και τα συναισθήματα της σκληρής πραγματικότητας ενός εμφυλίου που είχε όμως ιδιαίτερη ταυτότητα και τόπου και χρόνου; 

Αρχικά να σας πω ότι την ιστορία μου τη διηγηθήκαν οι ηρωίδες του βιβλίου, Ειρήνη και Τάνια. Οι περιγραφές της γειτονιάς, των σπιτιών και της ευρύτερης περιοχής  είναι δικές τους. Για την Τιφλίδα έπρεπε να δω εικόνες από το διαδίκτυο, να διαβάσω για το μέρος και να ψάξω να βρω  όσα περισσότερα στοιχεία μπορούσα. Όσο αφορά τώρα τον εμφύλιο, ήταν καθαρά δική μου περιγραφή. Κατάφερα να μπω στα γεγονότα μέσα από τη δική τους εξιστόρηση, να ζήσω την κάθε στιγμή, να νιώσω τον φόβο και να βιώσω μαζί τους όλη αυτή τη φρίκη. 

14. Το μεγαλύτερο μήνυμα που θέλεις να περάσεις μέσα από αυτό το βιβλίο σου.

Είναι αρκετά τα κοινωνικά μηνύματα που αναδύονται σταδιακά μέσα από την ιστορία. Κάποια απ’ αυτά είναι ο αλκοολισμός και όσα μπορεί να επιφέρει, η ενδοοικογενειακή και ψυχολογική βία και γενικότερα η κακοποίηση της ψυχής και του σώματος. Μια ιστορία που ίσως καταφέρει να βάλει ένα λιθαράκι στο να γίνουμε λιγότερο ξενοφοβικοί… Κυριότερο ίσως μήνυμα είναι πως η αλήθεια πάντα βγαίνει στο φως, όσα χρόνια κι αν περάσουν…

15. Ποιο βιβλίο σου έχει μια λίγο πιο ξεχωριστή θέση μέσα στην καρδιά σου;

Κάθε νέο βιβλίο πάντα θα έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. 

16. Γράφεις κάτι καινούργιο αυτόν τον καιρό; Αν ναι θα ήθελες να μας δώσεις μια πρώτη γεύση;

Βεβαίως και γράφω. Αυτή τη φορά ξέφυγα λίγο από το καθαρά κοινωνικό βιβλίο. Αυτό που γράφω έχει αρκετά μεταφυσικά στοιχεία χωρίς βέβαια να υπάρχει υπερβολή. Είναι στα όρια την πραγματικότητας και η έμπνευση ήρθε από ένα αληθινό γεγονός που συνέβη τον 13ο  αιώνα.

17. Ποιο όνειρο σου ή ποια ελπίδα σου θα ήθελες να εκπληρωθεί όσο πιο σύντομα γίνεται;

Υγεία για όλο τον κόσμο, αυτό ονειρεύομαι… Αυτό θέλω… Να μην υποφέρει καμιά ύπαρξη… 

Το Βιβλίο Κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΞΗ

Η Ελισσώ τους άκουσε, πήρε τον αδελφό της αγκαλιά και κλειδώθηκε μαζί του στο δωμάτιό της. Έβαλε τα χεράκια της μπροστά στα αυτιά του και του τα έκλεισε. Να μην ακούσει. Να μη φοβηθεί. Ας τα άκουγε όλα αυτή, φτάνει να προστάτευε όσο μπορούσε τον μικρό της αδελφό. Του ψιθύριζε λόγια αγάπης, του σιγοτραγουδούσε και προσπαθούσε να τον κάνει να ξεχνιέται, μέχρι να σταματήσει το κακό. Μα αργούσε. Πόσο πολύ αργούσε. Έκανε την καρδούλα της να χτυπά δυνατά από τον φόβο. Άκουγε τη μάνα της να φωνάζει, άκουγε χτυπήματα, πράγματα να σπάζουν. Άκουγε κι εκείνον που έβριζε. Δεν μπορούσε να καταλάβει τι γινόταν, το μόνο που ήξερε, ήταν ότι δεν έπρεπε να βγούνε από το δωμάτιο. Έπρεπε να μείνουν εκεί, κλεισμένοι μέχρι να σταματήσουν οι θόρυβοι, μέχρι να φύγει εκείνος. Ύστερα, θα έλεγε στον αδελφό της ότι πάει να φέρει μπισκότα και θα έτρεχε να βοηθήσει τη μάνα της. Πάντα αυτό γινόταν. Ποτέ δεν τόλμησε να κατέβει πριν σταματήσει το κακό. Φοβόταν, φοβόταν πολύ, μα πιότερο ήξερε πως δεν έπρεπε να εμφανιστεί πριν τελειώσουν όλα. Ποτέ δεν τόλμησε να μιλήσει για όλα αυτά που συνέβαιναν μέσα στο σπίτι, ποτέ και σε κανέναν. Την όρκιζε η μάνα της.

«Τσιμουδιά, αλλιώς θα μας πάρει και θα μας σηκώσει», έτσι της έλεγε κι η Ελισσώ υπάκουε. Δεν ήξερε τι σήμαινε αυτό, ήξερε μόνο ότι αν μιλούσε θα τους έπαιρνε και θα τους σήκωνε και αυτό έμοιαζε να είναι πολύ άσχημο πράγμα. Πιο άσχημο κι απ’ αυτό που ήδη περνούσαν. Γι αυτό έκλεινε το στόμα της και τσιμουδιά δεν έβγαζε. Δεν έλεγε σε κανέναν τίποτα, κι όταν τύχαινε και τη ρωτούσε η γιαγιά πώς ήταν τα πράγματα στο σπίτι, έλεγε πάντα καλά κι ανασήκωνε αδιάφορα τους ώμους της. Μόνο η κούκλα της η Ραλού ήξερε, σ’ αυτήν όλα τα έλεγε.

Εκείνος, αφού είχε διαλύσει για άλλη μια φορά το σπίτι και την ψυχή της, πήρε δρόμο. Θα γυρνούσε ξημερώματα πια. Η Σύλβα ήξερε πως για τουλάχιστον ένα εξάμηνο δεν θα την ενοχλούσε. Έτσι γινόταν πάντα. Χανόταν σ’ αυτό που του έδινε το ποτό, βυθιζόταν μαζί του, παρέα του, δίπλα του, μέσα του και δεν επικοινωνούσε. Με τίποτα και με κανέναν. Σαν να μαύριζαν όλα γύρω του και χανόταν κι αυτός μέσα στη μαυρίλα. Ούτε μιλούσε, ούτε λαλούσε. Μόνο κοιτούσε στο κενό και έπινε. Μόνο σαν έπεφτε ξερός σταματούσε να πίνει. Μόνο τότε. Βυθιζόταν σ’ έναν ύπνο βαθύ χωρίς όνειρα, χωρίς εφιάλτες. Αν η Σύλβα δεν άκουγε τη βαριά του ανάσα θα πίστευε πως ήταν νεκρός. Τόσο βαθιά κοιμόταν. Και σαν ξυπνούσε δεν γύρευε καφέ, ποτό γύρευε, γι αυτό και τα μπουκάλια ποτέ δεν έλειπαν από το σπίτι της. Γέμιζε τα ράφια και άδειαζε την ψυχή της. Άδειαζε κι αυτός τα μπουκάλια. Ήρεμα κι αποστασιοποιημένα. Μέχρι την επόμενη φορά…