Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου
Από τις πιο ξεχωριστές ιστορίες που διάβασα φέτος, αλλά και από εκείνες τις ιστορίες που είναι ικανές να μείνουν καιρό χαραγμένες μέσα σου. Τόσο για την επιλογή της Κεντρικής ιδέας, όσο και για την εξαιρετικά πρωτότυπη και ανατρεπτική ανάπτυξη της. Πάντα θεωρούσα αρκετούς σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς εξαιρετικούς στον λόγο και στην σκιαγράφηση χαρακτήρων, αλλά να διακατέχονται από ένα φτωχό και περιορισμένο υλικό μιας κεντρικής ιδέας που θα δίνει την πρώτη ύλη μιας διαφορετικής εξιστόρησης αλλά και οπτικής. Σε αυτό το βιβλίο λοιπόν έχουμε έναν τέλειο συνδυασμό ιστορικών γεγονότων μιας περιόδου όχι τόσο γνωστής στο Ελληνικό κοινό, μέσα από την Λογοτεχνία. Αλλά και την ανάπτυξη Κοινωνικών ζητημάτων που έχουν μια διαχρονικότητα στο χθες αλλά και στο σήμερα. Και όλα αυτά σε ένα εναρμονισμένο κράμα που μας δίνει ένα εκπληκτικό αναγνωστικό αποτέλεσμα.
Δεξί κίτρινο λουστρίνι τίτλος με πολλαπλές σημασίες, αλλά και πολλαπλούς συμβολισμούς. Σημασίες όμως και συμβολισμοί που έχουν την δυνατότητα να επεκταθούν στην σκέψη του κάθε αναγνώστη διαφορετικά και πολυσύνθετα. Ακόμα και τώρα που γράφω τις σκέψεις μου για το βιβλίο μετά από αρκετό καιρό που το διάβασα, ανακαλύπτω νέα μικρά ή μεγάλα σημάδια που δίνουν ακόμα μεγαλύτερες προεκτάσεις στην ανάγνωση και στην ετεροχρονισμένη ακόμα αφομοίωση της.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου βρισκόμαστε στην Ιταλοκρατούμενη Κάλυμνο το 1934. Η ιστορία σε αυτό το σημείο εστιάζει στην φιλία της Θεμλίνας με την Χριστίνα. Μια αδερφική φιλία που χτίζεται από τα πολύ παιδικά τους χρόνια. Με γνώμονα αυτή την φιλία παρατηρούμε όλο το φόντο της νησιώτικης κοινωνίας, που ζει στην κατοχή των Ιταλών (μην ξεχνάμε πως τα Δωδεκάνησα απελευθερωθήκαν πολύ αργότερα της υπόλοιπης Ελλάδας) και στην φτώχεια που αναγκάζει τους περισσότερους άντρες του νησιού να καταφεύγουν στην αλίευση των σφουγγαριών. Ένα σκληρό επάγγελμα που μοιάζει με βουτιά θανάτου, θέτοντας την ζωή τους σε κίνδυνο. Και είναι συγκλονιστικός ο τρόπος με τον οποίο το κείμενο πλάθει εικόνες για να υποδείξει το πως οι άντρες ξορκίζουν τον φόβο τους, για το επερχόμενο ταξίδι με χορούς και μεθύσι γνωρίζοντας την επαναλαμβανόμενη ρώσικη ρουλέτα που έπαιζαν με την ζωή τους, αναρωτώμενοι αν θα γυρίζουν ζωντανοί, γεροί ή σακάτηδες ή ακόμα και πεθαμένοι από τον βυθό της θάλασσας.
Και από την άλλη με την ίδια πληθώρα συναισθημάτων το πως οι γυναίκες που μεγάλωναν τα παιδιά τους, όντας μόνες υποκαθιστώντας και τον ρόλο του πατέρα όταν αυτός έλειπε ή χάνονταν πρόωρα. Τα σφουγγάρια ήταν η μοναδική επιλογή παραμονής στο νησί η άλλη επιλογή ήταν η ξενιτιά. Παράλληλα παρακολουθούμε και τις στιγμές της αντίστασης των Ελλήνων ενάντια στην Ιταλική κατοχή.
Τα δυο κορίτσια βιώνουν με τον δικό τους τρόπο αυτές τις αγωνίες και τις ξορκίζουν με την δύναμη της φιλίας τους, Ένα ζευγάρι κίτρινα λουστρίνια γίνεται συμβολικά και ουσιαστικά ο δεσμός αυτός που θα τις κρατήσει ενωμένες και δυνατές στα δύσκολα που θα ακολουθήσουν και θα τiς χωρίσουν ξαφνικά και τραγικά. Οι φρικτές εικόνες που θα αντικρύσουν. Η γνώση για την δράση ενός επικίνδυνου ανθρώπου που καραδοκεί να κάνει και σε αυτές κακό και η εξαφάνιση τελικά της Χριστίνας με μοναδικό στοιχείο το παρατημένο δεξί κίτρινο λουστρίνι της. Το καινούργιο σκηνικό θα θέσει σε έναν νέο κύκλο την ιστορία μαζί με άλλα επίσης άσχημα γεγονότα. Σε αυτό το πρώτο κομμάτι κύριο λόγο και σπουδαία θέση έχει η αξία της φιλίας, η δύναμη της ανθρώπινης θέλησης για επιβίωση. Η αγωνία της ξενιτιάς. Οι θλιβερές απώλειες, οι στερήσεις. Οι βίαιοι αποχωρισμοί. Αλλά και η οδύνη για τα αποτρόπαια εγκλήματα ενός αρρωστημένου μυαλού που έχει τις ρίζες της σε άλλες εξίσου τραγικές συμπεριφορές. Η παιδική ψυχή που γίνεται θύμα ωριμάζοντας με μια στραβή οπτική και με έναν ακούσιο και ενοχικά εμφυτευμένο σκοπό να γίνει εντέλει θύτης σε έναν αέναο κύκλο διαστροφής.
Στο δεύτερο κομμάτι του βιβλίου μεταφερόμαστε σε μια περιοχή της Νότιας Γαλλίας, όπου εκεί η Θεμελίνα θα βρει μια νέα πατρίδα μη σταματώντας να νοσταλγεί αυτή που άφησε πίσω. Η Πατρίδα που την γέννησε θα αποτελεί πάντα την νοσταλγική νοερή επιστροφή της, αλλά και την ασφάλεια της απέναντι σε κάθε εμπόδιο της καινούργιας της ζωής. Λίγο πριν και λίγο μετά το ξέσπασμα του Β Παγκοσμίου πολέμου και μέσα σε μια έκρυθμη κατάσταση οι ήρωες ζουν με τις νέες προκλήσεις της ζωής τους. Προσαρμογή σε μια ξένη χώρα, σκληρή δουλειά, νέες γνωριμίες, έρωτας. Εμπάθεια., απογοήτευση. ελπίδα. Ρατσισμός και Πόλεμος. Παράδοση και Αντίσταση.
Με τρόπο δραματικό και περίτεχνα δοσμένο η συγγραφέας ενώνει τα γεγονότα μέχρι να δώσει τον τελικό επίλογο στην ιστορία της.
Αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση στο βιβλίο είναι πως η συγγραφέας κατάφερε να ενώσει πολλά γεγονότα στην ιστορία της και να τα θηλυκώσει με απόλυτη αρμονία φτιάχνοντας στην ουσία το παζλ της ζωής των ηρώων της. Αλλά και το παζλ των μηνυμάτων που θέλει να περάσει μέσα από την ιστορία της. Η σκιαγράφηση των ηρώων λιτή, αλλά ταυτόχρονα γεμάτη. Ενώνουν τα γεγονότα με τα κρυφά ή φανερά τους συναισθήματα φτιάχνοντας ένα συμπαγές αποτέλεσμα με σκοπό να φανερώσουν τα προτερήματα τους και τις αδυναμίες τους. Τις αξίες τους που εξυψώνονται, αλλά και καταβαραθρώνονται.
Ένα μυθιστόρημα με κέντρο τον άνθρωπο και τις ύψιστες αξίες του, αλλά και τα μεγάλα και σκληρά ελαττώματα του. Η φιλία και η αγάπη. Ο Έρωτας ο αληθινός, Ο κατά συνθήκη έρωτας που πνίγεται στον εγωισμό. Η ζωή και η ελπίδα. Η Αντίσταση και η πάλη απέναντι στην επιτακτική επιβολή. Ο Ρατσισμός και η βία ο θάνατος και η απαξίωση της ανθρώπινης υπόστασης. Ο φόβος και η μισαλλοδοξία. Η τιμωρία και η δικαίωση. Η συγχώρεση και η λύτρωση.
Ένα βιβλίο που αγάπησα και το προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους αυτούς που θέλουν διαβάσουν ένα δυνατό κοινωνικό μυθιστόρημα με ιστορικά στοιχεία και πολλά μηνύματα.
Το Βιβλίο κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου