Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Η Κριτική μου "Άνθρωποι επι...τέλους" Βασίλης Μακαρίου - Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου


Γνώρισα την γραφή του Βασίλη Μακαρίου από το βιβλίο του "Ένας φάρος η ψυχή μου" το οποίο με είχε ενθουσιάσει. Σε αυτό το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα θα το πω ορθά κοφτά. Εντυπωσιάστηκα τόσο από το σκεπτικό της ιστορίας, όσο και από την εξέλιξη και την πλοκή της που δεν είναι μονοδιάστατη αλλά έχει έναν πολυδιάστατο πλουραλισμό σε σκέψεις, σε παραδοχές, σε ερωτήσεις, σε διλήμματα και σε αντιδράσεις. Και ενώ μιλά για μια βέβαιη καταστροφή του κόσμου  και τον επικείμενο σύντομο θάνατο όλων των ανθρώπων και ενώ βλέπουμε μέσα από τα γεγονότα το τέλος να πλησιάζει δραματικά. Ο συγγραφέας καθ' όλη την διάρκεια μας φέρνει κοντά στην ζωή, στην γέννηση, στην αντίληψη πως ο άνθρωπος θα κερδίσει εάν αποφασίσει να επιστρέψει στις ρίζες του και πετάξει από πάνω του κάθε τι εγωιστικό και ατομιστικό. 


Σε ένα δυστοπικό περιβάλλον τέσσερις μέρες πριν το σίγουρο τέλος της ανθρωπότητας, έρχεται η διλημματική στιγμή που φέρνει τον ίδιο τον άνθρωπο απέναντι στα λάθη του, στις ευθύνες του και τις παραλείψεις του. Τον αναγκάζει να αντιληφθεί το μέγεθος της άδοξης ματαιοδοξίας του. Και φέρνει την κοινωνία μπροστά στην πραγματική της ουτοπική διάσταση. Ρίχνει την κουρτίνα κάθε πρότερης υπεροψίας μπροστά στο φάσμα του σίγουρου θανάτου. Αλλά ταυτόχρονα ρίχνει και δίχτυα προσέγγισης στα κομμάτια εκείνα των σχέσεων που ενώνουν τους ανθρώπους και όχι σε εκείνα που τους χωρίζουν. Πόσο εκπληκτικά η υπεροψία χάνεται και οι αποστάσεις οι κοινωνικές, οι οικονομικές και όποια άλλα διαχωριστικά απλά διαγράφονται; Η ζωή εισχωρεί στον θάνατο και η συγκολλητική ουσία που ενώνει τους ανθρώπους την ύστατη στιγμή στην κοινή τους πορεία προς αυτόν έχει αφαιρέσει από μέσα τους ανταλλάγματα, εξαργυρώσεις, νοθευμένα συναισθήματα. Προχωράνε όλοι μαζί προς την ολοκλήρωση του συμπαντικού θαύματος. 

Ο Βασίλης Μακαρίου καταφέρε να δημιουργήσει έναν κεντρικό χαρακτήρα οικείο με την σημερινή πραγματικότητα. Ένα κομμάτι δικό μας, που εκπροσωπεί και εκπέμπει όλα τα κοινωνικά και διαπροσωπικά ψεγάδια μας αλλά και όλα εκείνα τα σημεία βελτίωσης μέσα μας, που γίνονται ορατά μόνο σε συνθήκες πιεστικές. Σε συνθήκες που τονίζουν πολύ καλά, το τί είχαμε και το τι χάσαμε με δικιά μας ευθύνη μιας όταν τα πραγματικά της ζωής μας τα είχε υπερκαλύψει ο υλισμός και το υπερεγώ μας. Ο Πρωταγωνιστής του βιβλίου συγκεντρώνει όλα αυτά τα στοιχεία του ανθρώπου που εξελίσσεται μέσα σε ελάχιστες μόνο στιγμές και κουβαλά επάνω του την ανάγκη για επιστροφή του ανθρώπου σε μια ουμανιστική κοινωνία. Σε μια κοινωνία αλληλεγγύης, προσφοράς και δοτικότητας. 

Απαιτείται το τέλος για να καταλάβουμε πως ο ένας εξαρτάται από τον άλλον; Πως η ειδοποιός διαφορά των ανθρώπων θα πρέπει να είναι οι διαφορετικές προσωπικές επιλογές τους και μόνο; Με έναν τίτλο λογοπαίγνιο, αλλά ταυτόχρονα απόλυτα περιγραφικό της συρρικνωμένης χρονικής διαδικασίας του ανθρώπινου τέλους αλλά και ουσιαστικής σκεπτικής διεργασίας με τον ίδιο τον εαυτό του. Ο τίτλος του βιβλίου περνά από μπροστά μας νοερά διαρκώς κατά την διάρκεια της ανάγνωσης βάζοντας την σφραγίδα του σε κάθε εικόνα, σε κάθε σκέψη και σε κάθε συμπέρασμα.

Ο συγγραφέας βάζει κάτω τις νοοτροπίες των ανθρώπων τις σφυροκοπά και ταυτόχρονα τις σφυρηλατεί εκ νέου δια μέσου και του απολογισμού και της αυτοκριτικής και της ηχηρής πραγματικότητας που δημιουργείται από το ζοφερό σκηνικό του ολέθρου που έχει περικυκλώσει τον πλανήτη. Ταυτόχρονα διαμέσου των ψηγμάτων αισιοδοξίας ελπίδας και αφύπνισης ακόμα και αν όλα φαίνονται μάταια καταφέρνει να ισορροπήσει την γνώση με την άγνοια. Την αλήθεια με το ψέμα. Την δυστοπία με την ουτοπία. Παράλληλα καταφέρνει να ενώσει άλλοτε αλληγορικά και άλλοτε πραγματικά. Άλλοτε με εμφανή τρόπο και άλλοτε με έναν αδιόρατο ομφάλιο λώρο τα αλληλένδετα κομμάτια των ανθρώπων με τους συνεκτικούς κρίκους του πλανήτη. Γιατί όταν χάνουν την ισορροπία τους οι άνθρωποι χάνεται και η ισορροπία των πάντων γύρω μας. Αδιόρατα, αλλά υπαρκτά. Είναι εφικτό μέσα από την καταστροφή, την ισοπέδωση και την αποτεφροποίηση, να έρθει η αναγέννηση; 

Το λεξιλόγιο πλούσιο και επιλεγμένο. Ξεκλειδώνει τις κλειδαριές της ψυχής και εμφανίζει τα αληθινά μας μέσα και κάτω από τα στραβά μας. Λέξεις που ερεθίζουν την σκέψη και ανοίγουν δρόμο της κατανόησης, της αποδοχής, της αφύπνισης. Ερωτήματα και διλλήματα που καθοδηγούν μαεστρικά και με οξυδέρκεια σε συμπεράσματα συγκλονιστικά. Που αλλάζουν βίαια τις προτεραιότητες και οδηγούν ουσιαστικά από το Εγώ στο Εμείς.  Οδηγούν στο λυτρωτικό και καθαρτήριο "Άνθρωποι επι...τέλους" μέσα από τα ίδια τα στοιχεία της φύσης. Αλλά και τα αδιάρρηκτα στοιχεία των ανθρώπινων σχέσεων. Αυτά που ομογενιοποιούνται όχι πια από την ανάγκη της επιβίωσης. αλλά την ανάγκη διατήρησης της ανθρωπιάς. 

Μητρότητα και μητέρα γη. Οικογένεια και φιλία. Έρωτας και αγάπη. Αυτοθυσία και αναζωογόνηση των χαμένων ιδανικών.  Όλα εκείνα τα στοιχεία που κρατάνε ζωντανή την ύπαρξη ο συγγραφέας τα ενώνει σαν κρίκους αλυσίδας προσπαθώντας να αναστηλώσει την πίστη, την ελπίδα και το όραμα της ανθρωπότητας. Ταυτόχρονα με τον τρόπο που στήνει τα γεγονότα. Με τον τρόπο που κατευθύνει τα ερωτήματα και με την μέθοδο που εμφανίζει τα διλλήματα εκμαιεύει το πραγματικό απόσταγμα της ψυχής του καθένα. Αυτό το απόσταγμα της ψυχής που τροφοδοτεί σαν καύσιμη ύλη μόνο η αγάπη.  H Αγάπη που είναι η κινητήριος δύναμη που μας οδηγεί στο φως. 


"Είμαστε όλοι κλειδιά και κλειδαριές στο κάστρο του σκοπού της ύπαρξης μας. Μια ύπαρξη κτισμένη από σχέσεις. Σχέσεις χημείας, έρωτα, φιλίας, οικογένειας." Πόσο εύστοχα δένονται όλα μέσα στο κείμενο δια μέσου όλων των διογκωμένων συναισθημάτων; Οι απώλειες των ανθρώπων γύρω τους, ο αποχωρισμός από τους αγαπημένους τους. Αλλά και η οριστική αποκοπή από συναισθήματα που δεν εκφράστηκαν ποτέ, γιατί θεωρήθηκαν δεδομένα. Δια μέσου της καταστροφής αυτό θα που θα περίμενε να δραματοποιείται κανείς είναι το μέγεθος της καταστροφής από τους σεισμούς, από την φωτιά, από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Και όμως αυτό που τελικά δραματοποιείτε και υπερτονίζεται σε κόντρα είναι ο έρωτας και η μοναξιά. Οι αντιφάσεις και ο διαχωρισμός πλέον εμφατικά δοσμένοι μέσα από τα συναισθήματα των ανθρώπων που έχουν ανάγκη να προλάβουν να τα εκφράσουν. Που έχουν ανάγκη να προλάβουν να εξιλεωθούν αλλά και να προλάβουν να ενωθούν. Ξεφεύγοντας από την μοναξιά και αποθεώνοντας τα συναισθήματα συντροφικότητας, αλληλοβοήθειας, φιλίας και έρωτα. 

Ο κόσμος όλος σε μια βίαιη ωρίμανση, ψάχνει τρόπο να καταφέρει να προλάβει να τα βρει με τον εαυτό του, αλλά ταυτόχρονα να αγγίξει όλη την μεγαλοπρέπεια της αμόλυντης φύσης που ισοπέδωσε από τις παρεμβάσεις του. Οι επιστήμες, η θρησκεία, η πολιτική. Αλλά και φαινόμενα όπως η κλιματική αλλαγή , η αστυφιλία, ο υπερκαταναλωτισμός, το διαδίκτυο. Τα διαχωριστικά των ανθρώπων όπως οι φυλετικές διακρίσεις, οι κοινωνικοί αποκλεισμοί. Ακόμα και το χάσμα γενεών. Γιατί τα ιδανικά, οι όμορφες ιδέες, ο αλτρουισμός, αλλοιώνεται με το πέρασμα του χρόνου; 

Μέσα από τον θρήνο. το σκοτάδι την κόλαση και τον θάνατο επανερχόμαστε ξανά στην μάνα γη και σε όλα αυτά τα που θρέφουν ζωή στους αιώνες των αιώνων. Εξαιρετικά ερωτήματα εξαιρετικά διλήμματα εξαιρετικές μεταπτώσεις και ανατροπές.

Υπέροχο βιβλίο. Από αυτά τα βιβλία τα τόσο επίκαιρα που μας επαναφέρουν συγκλονιστικά σε αυτά που έχουμε ξεχάσει. Γινόμαστε άνθρωποι επί τέλους λίγο πριν το τέλος. Ελπίδα και φως μέσα από το σκοτάδι ενός βέβαιου αφανισμού. Το αγάπησα, το λάτρεψα και σίγουρα θα το ξαναδιαβάσω γιατί είναι από εκείνα τα βιβλία που δεν είναι μόνο η Λογοτεχνικότητα που το κάνει να ξεχωρίζει, αλλά και τα σημαντικά ερωτήματα που θέτει. Οι ξεκάθαρες απαντήσεις που δίνει χωρίς παρωπίδες, χωρίς δικαιολογίες, χωρίς βαθμίδες μορφωτικές, φυλετικές, οικονομικές, ιδεολογικές, Που αγγίζει όλες τις ηλικίες και όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης γνώσης. Ανθρωποκεντρικό πέρα για πέρα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην σχέση μας με τον πλανήτη, αλλά και με τους άλλους ανθρώπους γύρω μας. Κατορθώνει σε κάθε κομμάτι του να δημιουργεί στην πραγματικότητα από τον Θάνατο και τον όλεθρο ζωή ελπίδα και μέλλον. 

Μου άρεσε πολύ που όλα λέγονται με το όνομα τους και την κυριολεκτική και ρεαλιστική διάσταση τους. Ο χρωματισμός της αισιοδοξίας που αποχρωματίζει το σκοτάδι δια μέσου της σκληρής αυτοκριτικής και της διακλάδωσης της ίδιας της ζωής προς έναν νέο δρόμο που αφήνει το φως να εισέλθει ακόμα και στο πιο βαθύ σημείο της. Ο άνθρωπος πρέπει να θέλει να αλλάξει. Πρέπει να το δείξει ότι έχει αλλάξει συμμετέχοντας σε αυτή την αλλαγή χωρίς να περιμένει αμέτοχος την Θεϊκή  παρέμβαση ή παρέμβαση μόνο των άλλων γύρω του. Θεός για τον άνθρωπο είναι η ένωση μας σαν μια δύναμη. Ο διχασμός φέρνει πιο κοντά την απειλή η ένωση την εξαφανίζει. 

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΥΔΡΟΠΛΑΝΟ

Το βίντεο στο youtube περιέχει και αποσπάσματα από το βιβλίο.




Η λίστα τραγουδιών που δημιούργησα για το βιβλίο στο SPOTIFY και με συνόδευσε καθώς διάβαζα το βιβλίο.




Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η Κριτική μου "Το κορίτσι με το σαλιγκάρι" Πηνελόπη Κουρτζή - Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου

 Μια Μοναδική εποχή. Ένα Παγκόσμιο φαινόμενο που καθόρισε ζωές, αξίες, αντιλήψεις και δημιούργησε ένα πρωτότυπο άβατο στην Ελληνική κοινωνία στα τέλη της δεκαετίας του 60 και στην δεκαετία του 70, αποτελεί το κεντρικό θέμα του τελευταίου μυθιστορήματος της Πηνελόπης Κουρτζή "Το κορίτσι με το σαλιγκάρι." Με φόντο την παραλία των Ματάλων στην Κρήτη παρακολουθούμε μια ιστορία γεμάτη ένταση, ανατροπές και κυρίως μεταστροφές. Μέσα από την προσέγγιση μιας ζωής που μοιάζει ανοίκεια, αλλά μετατρέπεται σε έναν κόσμο που αλλάζει μέσα από την επαφή με την φύση, την θάλασσα, τον πρωτόγονο τρόπο ζωής και την πραγματική επαφή με τους ανθρώπους.  Η Υπατία είναι μια γυναίκα εύθραυστη, μεγαλωμένη μέσα σε μια υπερπροστευτική οικογένεια που την εγκλώβισε μέσα σε μια ζωή χωρίς πρωτοβουλίες και χωρίς ελευθερία. Επιστρέφει από το Λονδίνο τον Μάρτιο του 1969 έχοντας στις αποσκευές της ένα πληγωμένο σαλιγκάρι. Όπως και το σαλιγκάρι με το σκασμένο καβούκι έτσι και εκείνη με σπασμένο κέλυφος βγαίνει α

Η Κριτική μου για το " Όλο το Φως που δεν μπορούμε να δούμε " Άντονυ Ντορ

Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου Με δυο παράλληλες ιστορίες αυτή της Μαρί Λορ Λεμπλάν, ενός τυφλού κοριτσιού από την Γαλλία. Και αυτή του Βέρνερ Πφέννιχ ενός ορφανού αγοριού από την Γερμανία μαθαίνουμε με έναν εξαιρετικά διαφορετικό τρόπο το φως και το σκοτάδι του πολέμου. Το φως και το σκοτάδι της Ψυχής των ανθρώπων. Η Μαρί Λορ έχει μάθει να ζεί στο σκοτάδι απο πολύ μικρή ηλικία, ζει με τον πατέρα της ο οποίος είναι κλειθροποιός στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Παρίσι. Μαθαίνει να ζει και να κινείται μέσα στην γειτονία που κατοικεί απομνημονεύοντας την διαδρομή που βασίζεται σε μια μακέτα που έχει κατασκευάσει ο πατέρας της και αποτελεί πανομοιότυπη απομίμηση και της παραμικρής λεπτομέρειας της γειτονίας. Ψηλαφώντας και απομνημονεύοντας τις λεπτομέρειες μπορεί να βαδίζει μέσα στα στενά σαν ένας φυσιολογικός άνθρωπος. Να εξερευνά, να φαντάζεται και να ονειρεύεται.  Όταν όμως οι Γερμανοί καταλαμβάνουν το Παρίσι πατέρας και κόρη αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πόλη τους και να καταφ

Η Κριτική μου για το " Αμαλία " Σπύρος Πετρουλάκης

Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου Η Αμαλία είναι το τέταρτο βιβλίο του Σπύρου Πετρουλάκη που διαβάζω. Ένα Βιβλίο εντελώς διαφορετικό απο τα προηγούμενα του. Τόσο στον ρυθμό, όσο και στην εξέλιξη του. Ένα Βιβλίο με δυνατές εικόνες που κάνουν επίθεση στο μυαλό. Με σκηνές σαν μέταλλο σκληρές. Που γεμίζουν με ένταση την καρδιά του Αναγνώστη. Αλλά και εύπλαστες που χαλαρώνουν όταν το μυαλό και η ψυχή του δεν αντέχει άλλο. Η Ιστορία εναλλάσσετε ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα. Με σωστές και ισορροπημένες τοποθετήσεις που εντείνουν την αγωνία και ανεβάζουν κατακόρυφα το μυστήριο. 35 Χρόνια πριν σε ένα ορεινό χωριό της Κορινθίας σε μια κλειστή κοινωνία η εξαφάνιση της γιαγιάς Αμαλίας προβληματίζει αλλά και αρχίζει να βάζει σε ένα περίεργο ρυθμό εξελίξεις που κανείς δεν μπορεί να καθορίσει και να υπολογίσει την πορεία τους. Μια οικογένεια που ζει μέσα σε ένα κλίμα που το τρέφει η δειλία και η βία. Ένα χάρισμα δοσμένο σαν βαριά κληρονομία. Ένας φθόνος που πηγάζει από σκοτεινά και απροσδιόριστ