Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου
Ένα σημείο καμπής της Ελληνικής ιστορίας που καθόρισε μια ολόκληρη εποχή και άφησε το στίγμα της στην Ελληνική Επαρχία. Γίνεται το χρονικό σημείο αναφοράς μιας μυθοπλασίας βασισμένης σε αληθινά γεγονότα.
Η υπόθεση ξεκινά στην Αθήνα την εποχή που της Βασιλείας του Όθωνα. Ενδεικτικά, αλλά σημαντικά μαθαίνουμε για το πολιτικό κλίμα της εποχής. Αλλά και μικρά και άγνωστα περιστατικά της ζωής του Βασιλικού ζεύγους. Ο Όθων και η Αμαλία το πρώτο Βασιλικό ζεύγος του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, που έφερε νέα Ευρωπαϊκά ήθη, αλλά και έντονες πολιτικές αναταράξεις στην ζωή των Ελλήνων. Με έντονες περιγραφές του ιστορικού πλαισίου μπαίνουμε στην γνωριμία μας με τους πρωταγωνιστές αυτού του εξαιρετικού μυθιστορήματος..
Η Άννα Φον Μπέριγκεν ανήκει στην προνομιούχα αριστοκρατική τάξη και λόγω της μητέρας της βρίσκεται πολύ κοντά στην βασιλική αυλή. Η μητέρα της κοσμοπολίτισσα. Αναζητά πάντα θέση στα σαλόνια της Αριστοκρατίας. Η Άννα όμως απλή και αυθεντική αναζητά την γνήσια ζωή μακριά από τον θόρυβο και την στημένη και άκαμπτη ζωή της τάξης της. Σπουδάζει δασκάλα και ονειρεύεται να ακολουθήσει ενεργά τον επάγγελμα που διάλεξε. Μετά από μια πολύ άσχημη περιπέτεια που βιώνει και την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου διορίζεται δασκάλα σε ένα ορεινό χωριό της Ρούμελης
Η Άννα θα βρεθεί στην απέναντι όχθη μιας άλλης πραγματικότητας. Από την πρωτεύουσα θα βρεθεί στην επαρχία, που βιώνει μια εντελώς διαφορετική ατμόσφαιρα ακολουθώντας εντελώς άλλους νόμους. Άλλους κανόνες. Άλλα ήθη και άλλες αξίες. Ο ερχομός της Άννας στο χωριό θα συνοδευτεί με μια προφητεία που θα στοιχειώσει την ζωή της. Που θα την προειδοποιήσει για έναν θανάσιμο κίνδυνο. Η γριά Μάντισσα θα οριοθετήσει το σκηνικό κινδύνου πάνω στο οποίο θα βαδίσουν οριακά ακολουθώντας την μοίρα τους οι ήρωες της καταπληκτικής αυτής ιστορίας.
Η Άννα θα φιλοξενηθεί στο δασκαλόσπιτο του Νάσου και της αδερφής του Μαρίτσας. Και θα ξεκινήσει μια νέα ζωή γεμάτη εκπλήξεις. Εμπόδια και δυσκολίες προσαρμογής, που θα δοκιμάσουν την δύναμη της. Τις αντοχές της και τα συναισθήματα της. Αλλά θα την φέρουν αντιμέτωπη και με το πιο ισχυρό συναισθηματικό αγαθό. Τον δυνατό και αναπότρεπτο έρωτα.
Η συγγραφέας με έναν εξαιρετικό τρόπο μας παρουσιάζει από την αρχή ως το τέλος ένα οδοιπορικό συγκρίσεων. Χαρακτήρων και καταστάσεων. Μια τοιχογραφία ηθών που όριζαν εκείνη την συγκεκριμένη εποχή. Και καθόρισαν με τον δύσκαμπτο και αμετακίνητο τρόπο επιβολής την μοίρα της ζωής πολλών ανθρώπων. Οι ήρωες του βιβλίου είναι όλοι θύματα μιας εποχής που επέμενε εμμονικά καθηλωμένη σε συγκεκριμένες αξίες. Αξίες που υπηρετούνται μονόπλευρα και μονοδιάστατα. Με ένα απαρέγκλιτο πείσμα. Οι ήρωες πεθαίνουν για έναν ανεκπλήρωτο έρωτα. Διαλύουν τα πάντα για να ζήσουν μια απαγορευμένη αγάπη. Θυσιάζουν κάθε τι για να υπερασπιστούν την τιμή και την υπόληψη της οικογένειας τους.
Οι χαρακτήρες για μένα σε αυτό το βιβλίο είναι τόσο μα τόσο στιβαρά και περιεκτικά σκιαγραφημενοι. Οι μοίρα τους είναι προδιαγεγραμμένη μιας και βαδίζουμε στα χνάρια μιας ιστορίας βασισμένης σε αληθινά γεγονότα. Η δύναμη όμως των όσων κουβαλάνε μέσα στην ψυχή τους -καθώς αυτή φανερώνεται απο τον εξαιρετικό λόγο και από την ποιότητα της συγγραφικής αποτύπωσης της ψυχολογίας τους - είναι καταιγιστική και απόλυτα ακριβής.
Μια γυναίκα ζωντανός θρύλος που κουβαλά την κατάρα της γυναικείας ομορφιάς και το στίγμα της γυναικείας φύσης. Είναι η πρωταγωνίστρια που ηθελημένα ή όχι κινεί τα νήματα της όλης υπόθεσης, Η Μαρίτσα γίνεται έρμαιο της ομορφιάς της γεννώντας γύρω της έναν κλοιό που στενεύει ολοένα και περισσότερο γύρω της. Προκαλεί το πάθος με κάθε βλέμμα της. Ερωτεύεται με ορμή, αλλά αλόγιστα. Υπομένει στωικά και χωρίς κρίση τις αντιδράσεις που προκαλούν οι πράξεις της. Θέλει να νιώσει, αλλά σέρνεται πίσω από την αναποφασιστικότητα της και την περίεργη ουδέτερη στάση της στα γεγονότα. Ορίζει τις εξελίξεις με έναν τρόπο οριστικό και αμετάκλητο,
Η Άννα αντιθέτως είναι μια γυναίκα που αντιδρά ανεξάρτητα και προσυπογράφει με τις δικές της αποφάσεις κάποια τουλάχιστον σημεία της ζωής της. Εγκαταλείπει την βολεμένη ζωή της και διορίζεται δασκάλα σε ένα απομακρυσμένο χωριό μακριά από τις συνήθειες της και τους ανθρώπους του κύκλου της. Προσπαθεί να περάσει νέες αξίες μέσα απο την διδασκαλία της. Αλλά και να φέρει κάποιες αλλαγές στο εκπαιδευτικό κτίσιμο της εποχής. Άσχετα αν το καταφέρνει ή όχι πετυχαίνει να αφήνει το προσωπικό της στίγμα σε κάθε κίνηση της. Ερωτεύεται με προσμονή και καρτερία. Ορίζεται από τις απαγορευμένες της επιθυμίες. Με υπομονή όμως και αντοχή περιμένει την διαβολική ή θεόσταλτη μοίρα να ορίσει την δικιά της πορεία.
Οι δύο γυναίκες η Μαρίτσα και η Άννα -δραματικά ανόμοιες υπάρξεις- ταυτίζονται μέσα στην δύναμη των κυρίαρχων ενστίκτων τους ή στην δύναμη της λογικής τους μην μπορώντας τελικά να αποφύγουν το αναπότρεπτο πεπρωμένο τους.
Ανάμεσα τους ο Νάσος Βεργώνης ο αδερφός της Μαρίτσας. Ένας άντρας απόλυτος, απόμακρος, τίμιος και τοποτηρητής των απαράβατων κανόνων ηθικής της οικογένειας του. Ο λόγος του είναι δέσμευση που δεν μπορεί να σπάσει με καμία δύναμη. Η τιμή του και η υπόληψη των ανθρώπων που αγαπά και προστατεύει η απόλυτη προτεραιότητα του. Ο εαυτός του μοιράζεται ανάμεσα στην εντιμότητα του, την αντρίκια τρυφερότητα του, αλλά και τον σκοτεινό και βίαιο χαρακτήρα του.
Γλαφυρές περιγραφές. Διάλογοι διατυπωμένοι με μια ένταση που πάλλεται στην δίνη των γεγονότων που εξελίσσονται ραγδαία. Δευτεραγωνιστές που χρωματίζουν ανεξίτηλα με την παρουσία τους το παρασκηνιακό φόντο του βιβλίου. όπως η ψυχοκόρη Φιλίτσα με την απαράμιλλη αφοσίωση της. Και η Θεία Παναούλα που θέτει και αυτή τους ιδιαίτερους δικούς της κανόνες μιας και είναι εκείνη που μεγάλωσε τον Νάσο και την Μαρίτσα μετά τον χαμό των γονιών τους.
Τα συναισθήματα άλλοτε έκδηλα και άλλοτε στάσιμα, σε μια παγερή σιωπή ντυμένη με την δουλικότητα της γυναικείας θέσης στην κοινωνία. Που βασίζεται όμως κυρίως στα ήθη μιας εποχής που προέρχεται από την Τουρκοκρατία. Ο τρόπος που αποτυπώνεται η νοοτροπία που υπάρχει στην επαρχία εκείνης της εποχής. Οι συνθήκες που κυριαρχούν στις ζωές των ανθρώπων. Και κυρίως ο μοχλός στον οποίο περιστρέφονται όλα. Η έλλειψη της παιδείας ή η παιδεία η βασισμένη σε προβληματικούς μηχανισμούς. Αποτέλεσμα βέβαια και της πρότερης σκλαβιάς, αλλά και τις αγκύλωσης επάνω σε συγκεκριμένους κανόνες. Τα παιδιά διανύουν τεράστιες αποστάσεις για να πάνε στο ένα και μοναδικό σχολείο της περιοχής τους. Πολλά απο αυτά τα παιδιά κουβαλάνε, ακόμα και όπλο για να προστατευτούν από τον κίνδυνο των ληστών. Ακολουθούν την μέθοδο της αλληλοδιδακτικής. Τα κορίτσια δεν πάνε σχολείο, μένοντας αποκλεισμένα απο την μόρφωση με την δικαιολογία πως απαγορεύονται τα μεικτά σχολεία. Η ζωή όλων μοιράζεται ανάμεσα σε παράλογους διαχωρισμούς και σε σκουριασμένα πολιτικά και κοινωνικά ήθη.
Η Γιώτα Γουβέλη πήρε μια αληθινή ιστορία και την πλαισίωσε εξαιρετικά στα πρότυπα της εποχής. Διεισδύοντας και εισχωρώντας στο μεδούλι της πραγματικότητας που βιώνουν οι ήρωες, Σε έναν συνδυασμό ερωτικού πάθους, προκλητικής και απαράμιλλης γυναικείας ομορφιάς. Ηθικών αξιών που δεν παραβιάζονται, αλλά διχάζονται ανάμεσα σε εγκλήματα στο όνομα του έρωτα ή στο όνομα της Τιμής. Σε βάναυσες συμπεριφορές αλλά και σε στιγμές που φανερώνουν την δύναμη του έρωτα και την δύναμη της αγάπης. Γιατί τελικά μόνο απέναντι στον έρωτα και στο Θάνατο όλοι οι νόμοι των ανθρώπων γίνονται ανίσχυροι και ανεφάρμοστοι.
Πιο ώριμη απο ποτέ η Γιώτα Γουβέλη μας παραθέτει ένα απο τα ομορφότερα μυθιστορήματα που διάβασα τα τελευταία χρόνια.
Το Βιβλίο κυκλοφορεί απο τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου