Η Κριτική μου για το " Συμβίωση " Ρίντιαν Μπρούκ

Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου

   Βιβλία για τον Β Παγκόσμιο πόλεμο έχουν γραφτεί πολλά. Όμως τα περισσότερα εστιάζουν στα γεγονότα και στις μάχες που λαμβάνουν χώρα κατά την διάρκεια του πολέμου. Λίγα βιβλία έχουν τολμήσει να αγγίξουν το μετά ενός καταστροφικού πολέμου και να επικεντρωθούν στις επιπτώσεις που προκάλεσε στις ψυχές των ανθρώπων που θεωρητικά βγήκαν ζωντανοί και αλώβητοι από τις φλόγες του. Τα βιβλία που έχουν γραφεί έχουν ασχοληθεί περισσότερο με τους νικητές του πολέμου και σχεδόν καθόλου με τους ηττημένους. Το βιβλίο αυτό καταγράφει τις ζωές και των νικητών και των ηττημένων. Καταγράψει την ψυχολογία και των δυο πλευρών και κατορθώνει με αδιαμφισβήτητο τρόπο να αποδείξει πως σε ένα πόλεμο τελικά δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι παρά μόνο θύματα πολιτικών αποφάσεων και εγωιστικά παράλογων  συμβάσεων. Σε έναν πόλεμο υπάρχουν μόνο απώλειες και ένας άλογος κατακερματισμός της ανθρώπινης αξίας.  

   Η Συμβίωση του Ρίντιαν Μπρούκ αποτελεί έναν ύμνο στην διατήρηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Στην διατήρηση και στην εξύψωση των ιδανικών και των αξιών ,που αν και κάποιοι ποδοπάτησαν βάναυσα. Η ίδια η ψυχή βρήκε την δύναμη και την δίοδο να αναστήσει ξανά την Ελπίδα διατηρώντας τις εύθραυστες ισορροπίες για να έρθει επιτέλους η πολυπόθητη ειρήνη σε αυτόν τον κόσμο. Ένα βιβλίο που σε τραβάει με την καταπληκτική αποτύπωση της τραγικότητας των στιγμών. Σκληρό, στυγνό και απροκάλυπτα κυνικό. Περιγράφει με ξεκάθαρη ειρωνεία τον ακρωτηριασμό κυριολεκτικά και μεταφορικά μιας χώρας μιας πόλης και ενός λαού που έχει χάσει τον πόλεμο. Λέξεις που μετουσιώνουν σε εικόνα συγκλονιστικά την σκληρή πραγματικότητα που έχουν βιώσει και οι νικητές και οι ηττημένοι ενός παράλογου πολέμου.

   Αμβούργο 1946 ο Βρετανός Συνταγματάρχης Λιούις Μόργκαν που συμμετέχει στην ανοικοδόμηση της ρημαγμένης πόλης, επιτάσσει (όπως απαιτούν οι κανόνες και οι συνθήκες των ανωτέρων εντολών) την έπαυλη ενός Γερμανού Αρχιτέκτονα. Ο Συνταγματάρχης όμως κάνει κάτι που δεν έχει κάνει κανείς ως τώρα συνάδερφος του. Παίρνει την τολμηρή απόφαση να μην διώξει απο την έπαυλη τον ιδιοκτήτη της και να δεχτεί την συγκατοίκηση τους. Ο Γερμανός Αρχιτέκτονας Στέφαν Λούμπερτ ζει στην έπαυλη μαζί με την δύστροπη κόρη του Φρίντα. Βιώνει την θλίψη από τον θάνατο της γυναίκας του και έχει να αντιμετωπίσει την άσχημη συμπεριφορά της κόρης του που δεν είναι σε θέση ακόμα να αποδεχτεί την ήττα. Όταν στην έπαυλη θα έρθει απο το Λονδίνο η Ρειτσελ η σύζυγος του Λιούις μαζί με τον γιο τους τον Έντμουντ μια περίεργη και προκλητική συμβίωση θα ξεκινήσει βγάζοντας στην επιφάνεια όλες τις απώλειες. Τον πόνο, την φρίκη, την θλίψη και την στέρηση όλων αυτών που χάθηκαν στην στάχτη και στα ερείπια. Ο Λιούις και η Ρέιτσελ έχουν χάσει τον πρωτότοκο γιό τους σε έναν βομβαρδισμό. Ο Στέφαν Λούμπερτ έχασε την γυναίκα του και η Φρίντα αντίστοιχα την μητέρα της σε έναν ανάλογο βομβαρδισμό. 

   Μια καταιγιστική αναμέτρηση συναισθημάτων και αντικρουόμενων αξιών ψάχνουν σημεία σύγκλησης και αποδοχής. Μια διαρκής μονομαχία βλεμμάτων και λέξεων. Εμφατικών διαλόγων και έντονων λεκτικών διενέξεων, προσπαθώντας να κρατήσουν την πραγματικότητα σε απόσταση. Οι ήρωες προσπαθούν να ζήσουν άλλοτε μια ειδυλλιακή φαντασίωση και άλλοτε προσπαθούν να προσγειωθούν στο οδυνηρό καθήκον. Μια ισορροπία δύναμης που μετακινείτε  διαρκώς ανάμεσα στις δυο πλευρές προκαλώντας διαδοχικές εκρήξεις συναισθημάτων στους αναγνώστες. 

   Λίγες λακωνικές φράσεις. Μικρές αλλά περιεκτικές προτάσεις που περικλείουν εμφατικά όλα τα μεγαλειώδη συναισθήματα. Που καταγράφουν αποστομωτικά όλες τις εικόνες καταστροφής, αλλά και βροντοφωνάζουν την ανάγκη για ελπίδα και μια καλύτερη ζωή χωρίς φλόγες και πόνο. Μέσα απο τους πρωταγωνιστές της ιστορίας μας παρακολουθούμε ανθρώπους που τους έχει χωρίσει ο πόλεμος και τους έχει ενώσει ο θάνατος. Μαγκωμένοι μέσα στην αβεβαιότητα. Μουδιασμένοι στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Καχύποπτοι και φοβισμένοι προσπαθούν να οριοθετήσουν και να αποχαρακτηρίσουν τα νέα δεδομένα που έφερε σε όλους η λήξη του πολέμου. Προσπαθούν να προσαρμοστούν στις δυσκολίες και να επαναπροσδιορίσουν τις προσδοκίες τους. Κατακτητές και κατακτημένοι αλλάξουν ρόλους σε μια παρτίδα πόκερ που τα ανεξέλεγκτα συναισθήματα παγώνουν για να μην προδώσουν ή για να μην προδοθούν. Όλοι περπατούν σε ένα ατελείωτο αχαρτογράφητο ναρκοπέδιο με μόνο όπλο την εσωτερική τους πυξίδα. Και οι αναγνώστες παρακολουθούν με ασφυκτικά κομμένη την ανάσα ένα κινηματογραφικό σκηνικό που εκφράζει εικόνες ξεχασμένες. Ένα ζωντανό, οργανικό σκηνικό δράματος που ανιχνεύει την ψυχή των πρωταγωνιστών μιας ανείπωτης ανθρώπινης τραγωδίας. 

   

   Με αδιόρατα ύπουλους ελιγμούς. Με έντονους και εύστοχους συμβολισμούς. Με ελεγχόμενες εκρήξεις αξιών και ιδανικών της ίδιας της ανθρώπινης υπόστασης. Πως μπορεί να αντιδράσει κάποιος όταν βλέπει μπροστά στα μάτια του να υποσκελίζεται η ίδια η προσωπικότητα του από κεκαλυμμένους εκβιασμούς σε μια αρένα πολιτικών συμφερόντων; Σε μια περίοδο που υποτίθεται πως υπάρχει ειρήνη; 

   Γεμάτο πλοκές και υποπλοκές εστιάζει βαθιά στις αγωνίες των ηρώων ακτινογραφώντας τα ίχνη της ψυχολογικής κατάπτωσης τους. Φοβισμένες κινήσεις. Αμήχανες προσεγγίσεις. Αποφυγή της οικειότητας υπό τον φόβο της λανθασμένης εντύπωσης. Υπερβολικά αντίθετες πράξεις από αυτό που πραγματικά κρύβεται στο εσωτερικό μιας ψυχής. Μέχρι την στιγμή που οι αντιθέσεις θα βρουν την χαραμάδα της συνεννόησης και το ποτάμι της απελπισμένης ανάγκης για ζωή τους δείξει τον μοναδικό δρόμο που υπάρχει ώστε να σταθούν όρθιοι πατώντας σταθερά στα συντρίμμια.  Και ξεκινώντας μια νέα ζωή μέσα από την στάχτη της παλιάς κατεστραμμένης ζωής τους θα δώσουν το περήφανο μήνυμα της ελευθερίας αλλά και της πανανθρώπινης αξιοπρέπειας.

   Μέσα απο την τεταμένη και ψυχολογικά φορτισμένη συνύπαρξη νικητών και ηττημένων θα βιώσουμε μια αλησμόνητη σύγκρουση συναισθημάτων και ιδεών  που θα ρίξει τελικά τα τείχη μιας υποτιθέμενης διαχωριστικής γραμμής ανάμεσα σε αυτούς που νίκησαν και σε αυτούς που έχασαν. Γιατί στον Πόλεμο όλοι είναι χαμένοι και το μόνο που μπορεί να δώσει συνέχεια στην ζωή είναι η προσδοκία για έναν κόσμο που θα επικρατεί μόνο η ειρήνη και η δικαιοσύνη.

   Ένα βιβλίο που αποτύπωσε με απόλυτη ειλικρίνεια και χειρουργική ακρίβεια τις λεπτές διαχωριστικές γραμμές που έβαλε στις ανθρώπινες σχέσεις ο πόλεμος. Διαβάστε το γιατί και θα σας ταρακουνήσει και θα σας συγκλονίσει αλλά κυρίως θα σας υπενθυμίσει την αξία της ίδιας της ζωής.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ