Ο Σωτήριος Γ. Μάιπας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1987 και μεγάλωσε στην Αίγινα. Σπούδασε Φυσική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η συνέχεια των σπουδών του περιλαμβάνει μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Απασχολείται ως επιστημονικός συνεργάτης και διδάσκων στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα περιβαλλοντικής υγείας της Ιατρικής Σχολής της Αθήνας. Παράλληλα, διαχειρίζεται την ιστοσελίδα επιστημονικού, πολιτισμικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου: onpodium.gr – The art of sharing knowledge. Συγγράφει σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συμμετέχει τακτικά σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Συστήθηκε αρχικά στο αναγνωστικό κοινό με το βιβλίο Ο γιος της, το οποίο κυκλοφόρησε ο ίδιος μέσω της ιστοσελίδας που διαχειρίζεται.
1. Το βιβλίο " Για μια χούφτα αλεύρι " αποτελεί ένα λογοτεχνικό ντοκιμαντέρ για τα χρόνια της κατοχής στο νησί της Αίγινας. Από πού άντλησες τα στοιχεία για να αποδώσεις τόσο το κλίμα της εποχής, όσο και τις ξεχωριστές ιστορίες των κατοίκων που είναι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας; Είναι γεγονότα μυθοπλασίας ή κάποια σημεία στηρίζονται σε αφηγήσεις που ίσως άκουσες από τους παλαιότερους;
Η πρώτη μου επαφή που να είχε χαρακτήρα έρευνας για εκείνη την εποχή, είχε πραγματοποιηθεί μέσω μίας σχολικής εργασίας στο γυμνάσιο. Με αφορμή αυτήν την εργασία, ο παππούς μου από την πλευρά της μητέρας μου, ο οποίος εμφανίζεται και στο βιβλίο (ο Πίκολο είναι), μου είχε πει πολλές ιστορίες. Υπάρχουν πολλά αληθινά γεγονότα, αρκετά από τα οποία τα έχετε ήδη εντοπίσει στην κριτική σας, αλλά και ορισμένα σημεία μυθοπλασίας που, αναλύοντάς τα, διαπιστώνεις ότι υπάρχει το αντίστοιχο αληθινό γεγονός. Συμφωνώ απόλυτα με τον τίτλο του λογοτεχνικού ντοκιμαντέρ που δίνετε.
2. Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που συνάντησες κατά την συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;
Το ότι κάποια στιγμή θα τελείωνε το γράψιμό του με στεναχωρούσε. Δέθηκα συναισθηματικά με αυτό το βιβλίο, για προσωπικούς λόγους. Όπως σας είπα, ένας από τους χαρακτήρες που εμφανίζονται είναι ο παππούς μου. Η κλωτσιά που είχε δεχθεί στο λαιμό ήταν αληθινή. Θεωρούσα χρέος μου για τις γενιές της κατοχής να γράψω αυτό το βιβλίο. Τώρα, το βλέπω στη βιβλιοθήκη μου και ξέρω ότι ένα από τα χρέη μου τακτοποιήθηκε.
3. Θα δώσω τρεις λέξεις- έννοιες που είναι θέματα κλειδιά μέσα στο βιβλίο για να μου αναπτύξεις συνοπτικά τις σκέψεις σου επάνω σε αυτές τις λέξεις. " Ναζισμός " "Δοσιλογισμός " "Ηρωισμός ". Οι έννοιες αυτές έχουν αλλάξει ύφος στο πέρασμα των χρόνων ή συνεχίζουν να αποτελούν χαρακτηριστικά και της εποχής μας σήμερα;
Ναζισμός: κάτι πολύ κακό
Δοσιλογισμός: κάτι πολύ χειρότερο ως προς τις συνέπειές του, γιατί έρχεται εκεί που δεν το περιμένεις. Στο Ναζισμό ξέρεις καλά τι να περιμένεις και από ποιους να το περιμένεις.
Ηρωισμός: ένα από τα αντίδοτα
Οι έννοιες αυτές, στη βάση της λογικής και της ύπαρξής τους, δεν μπορούν να αλλάξουν. Όμως, θα έλεγα ότι εκσυγχρονίζονται και διαμορφώνονται, κυρίως όσον αφορά στον τρόπο εκδήλωσής τους, από το γενικότερο πλαίσιο της κάθε εποχής.
4. Για ποιον λόγο αποφάσισες να γράψεις ένα βιβλίο με σημείο αναφοράς την Κατοχή; Ποιο είναι το ιδιαίτερο μήνυμα που θέλησες να περάσεις εσύ μέσα από τις σελίδες του βιβλίου σου; Τι περιμένεις αντίστοιχα να αποκομίσει ο αναγνώστης διαβάζοντάς το;
Δεν ήταν τόσο απόφαση, όσο υποχρέωση. Έχω μια ευαισθησία για τις γενιές της Κατοχής. Ο ένας παππούς μου είχε πολεμήσει και ο άλλος παππούς μου είχε υποφέρει από τους Γερμανούς. Γι’ αυτό άλλωστε το βιβλίο είναι αφιερωμένο σε αυτές τις γενιές. «Για όσα έζησαν και για όσα μας δίδαξαν», όπως γράφω και στο βιβλίο. Το μήνυμα έχει να κάνει με το ναζισμό, τα δεινά που προκαλεί και τον αγώνα εναντίον του. Ο αναγνώστης θα έρθει σε επαφή με ένα κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας και θα μάθει ή θα θυμηθεί τι συνέβαινε τότε και τι θα πρέπει να αποφεύγει.
5. Μια φράση ή μια στιγμή που ξεχώρισες περισσότερο μέσα από το βιβλίο σου;
Είναι πολλές και οι φράσεις και οι στιγμές που έχω ξεχωρίσει. Η σκηνή που μου έρχεται πρώτη στο μυαλό τώρα είναι η στιγμή που ο κυρ Δημήτρης φωνάζει τη γυναίκα του, για να της δώσει το λιγοστό λάδι που κατάφερε να πάρει για το καντήλι του παιδιού τους. Και οι στιγμές που ο Καπετάνιος χτυπάει τη μαγκούρα του στη γη και απευθύνεται στη νεκρή μάνα του, κι αυτές τις στιγμές τις θεωρώ πολύ ξεχωριστές.
6. Λένε πως ο συγγραφέας κατά την διάρκεια της συγγραφής ενός βιβλίου ζει αγκαλιά με την Μοναξιά του. Εσύ πότε ένιωσες πιο μόνος: Όταν έγραφες απομονωμένος από τον υπόλοιπο κόσμο ή όταν ολοκλήρωσες την ιστορία σου και αποχωρίστηκες οριστικά τους ήρωες σου;
Μόνος νιώθεις τις ημέρες που δεν έχεις έμπνευση. Όταν έχεις έμπνευση, είναι δύσκολο να νιώσεις μόνος. Όταν η έμπνευση μάλιστα συνδυάζεται με έναν σκοπό, ένα χρέος που έχεις – όπως σας είπα, το βιβλίο αυτό για μένα ήταν ένα χρέος που έπρεπε να τακτοποιήσω – δεν νιώθεις μόνος. Τη μοναξιά, από την άποψη της ηρεμίας, τη μοναξιά που σε βοηθά να γίνεις πιο δημιουργικός, την αναζητάς όμως. Ίσως το παρακάνεις κάποιες φορές, αλλά είναι στη φύση του ανθρώπου να χάνει την ισορροπία του και να την ξαναβρίσκει.
Όταν ολοκλήρωσα το βιβλίο, δεν αισθάνθηκα ότι αποχωρίστηκα τους ήρωές μου, αλλά ότι ξεκινήσαμε μαζί ένα νέο ταξίδι στον κόσμο των βιβλίων και όσων αγαπούν τα βιβλία. Διαβάζοντας κριτικές και σχόλια, διαπίστωσα ότι πράγματι, ο κόπος που απαιτήθηκε για τη συγγραφή ενός τέτοιου βιβλίου, άξιζε. Το ότι, για παράδειγμα, τώρα συζητάμε για τους ήρωες του βιβλίου σημαίνει ότι δεν υπάρχει αυτός ο αποχωρισμός. Εξάλλου, η Αίγινα είναι το νησί στο οποίο μεγάλωσα και γνωρίζω πόσο ο κόσμος υπέφερε τότε. Δεν αποχωρίζεσαι εύκολα ένα βιβλίο που αφορά σε εκείνη την εποχή και στον τόπο στον οποίο μεγάλωσες, το οποίο μάλιστα περιλαμβάνει γεγονότα, ας έχουν την πινελιά της μυθοπλασίας.
7. Πώς προέκυψε ο Τίτλος του Βιβλίου; Για μια χούφτα Αλεύρι. Υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος συμβολισμός πίσω από την επιλογή του;
Το λευκό αλεύρι συμβολίζει τη ζωή και την ελπίδα, σε αντίθεση με τη μαύρη σβάστικα. Αυτός είναι και ο βασικός συμβολισμός. Ακόμη, ο τίτλος «δικαιολογείται» από πολλές σκηνές του βιβλίου, πολύ καθοριστικές για την εξέλιξη της ιστορίας.
8. Πώς βίωσες συναισθηματικά την συγγραφή αυτού του βιβλίου; Ένιωσες κάτι ιδιαίτερο μέσα σου να αλλάζει; Πιστεύεις γενικότερα πως όταν κάποιος γράφει ένα βιβλίο ή όταν διαβάζει ένα βιβλίο γίνεται καλύτερος σαν άνθρωπος; Ποιο είναι το κέρδος της συγγραφής και ποιο το κέρδος της ανάγνωσης κατά την δικιά σου προσωπική άποψη;
Το βιβλίο αυτό το έγραφα κάτω από έντονη συναισθηματική φόρτιση. Πιστεύω ότι φαίνεται αυτό. Πράγματι, πολλές φορές χτυπούσα τα πλήκτρα με δύναμη και βίωνα αυτά που έγραφα. Δεν μπορείς να είσαι αμέτοχος όταν περιγράφεις τέτοιες καταστάσεις. Είναι αδύνατον. Τουλάχιστον για μένα. Εάν μπορείς να είσαι αμέτοχος, θεωρώ ότι γράφεις πράγματα που δεν βγαίνουν από την ψυχή σου. Ένα από τα κέρδη της συγγραφής είναι ότι δίνεις φωνή στην ψυχή σου και ότι έτσι σε γνωρίζεις καλύτερα.
Γενικά, με ό,τι δημιουργικό και με ό,τι όμορφο ασχολείται κανείς, σίγουρα κερδίζει πράγματα μέσα του. Ωστόσο, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι κάθε μία θετική επίδραση, εάν δεν εξακολουθήσεις να ασχολείσαι με αυτό που σου έδωσε αυτό το «κέρδος», το κέρδος θα είναι προσωρινό και δεν αρκεί για να γίνεις καλύτερος. Υπάρχουν καλοί άνθρωποι που δεν έχουν διαβάσει κανένα βιβλίο και υπάρχουν και κακοί άνθρωποι που έχουν διαβάσει πολλά βιβλία. Σημασία έχει εάν η καρδιά σου και η ψυχή σου είναι ανοιχτές για να υποδεχθούν αυτό το «κέρδος». Εάν δεν είναι, ενδεχομένως ένα καλό βιβλίο να μπορέσει να ανοίξει μία δίοδο στην καρδιά και στην ψυχή κάποιου. Εάν, όμως, η ανάγνωση δεν συνεχιστεί, η δίοδος θα κλείσει, το κέρδος θα γίνει ανάμνηση και δεν θα αργήσει να περάσει σε δεύτερη μοίρα.
Συγγραφείς και αναγνώστες έχουν, επίσης, ένα κοινό κέρδος. Κι αυτό είναι η συνομιλία που αναπτύσσουν μεταξύ τους, χωρίς να μιλάνε με τον κλασικό τρόπο. Ένα καλό βιβλίο μιλάει στην ψυχή του αναγνώστη με λόγια που έχουν βγει από την ψυχή του συγγραφέα.
9. Στο βιβλίο έχουμε σαν Κεντρικούς ήρωες τον Καπετάνιο. Αυτόν που συμβολίζει τον ανυπόταχτο Έλληνα Πατριώτη. Τον Φόντριχ τον Γερμανό διοικητή που συμβολίζει τον σαδιστή και δολοφόνο Γερμανό κατακτητή. Τον Γιόζεφ τον νεαρό Γερμανό στρατιώτη που είχε άλλα όνειρα για την ζωή του. Αλλά τα ακυρώνει όλα αναγκασμένος να μεταστρέψει τον εαυτό του παρασυρμένος από το χάος και του πολέμου και την σκληρή στρατιωτική εκπαίδευση, αλλά και την καταπίεση του πατέρα του. Και άλλους πολλούς ήρωες με μικρούς ή μεγαλύτερους ρόλους που προσθέτουν εκείνα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά που στιγμάτισαν μια ολόκληρη εποχή. Εσύ ποιόν ήρωα από όλους τους ήρωες του βιβλίου σου ξεχώρισες; Μίλησε μας λίγο για αυτόν τον ήρωα.
Στο βιβλίο, συναντούμε πρόσωπα πάνω στα οποία αποτυπώνονται έννοιες, όπως ο ναζισμός, ο δοσιλογισμός και ο ηρωισμός που πολύ σωστά αναφέρετε. Υπάρχουν βέβαια και άλλες έννοιες, όπως η έννοια που αφορά στη «μάνα». Εκτός από την κυρα-Μαρία, θυμηθείτε, για παράδειγμα, τον Καπετάνιο που αναφέρεται με χαρακτηριστικό τρόπο στη νεκρή μάνα του, την κόρη του που κουβαλούσε ένα παιδί στην κοιλιά της, τη γιαγιά Αντριανή με την φωτογραφία των παιδιών της, τη μητέρα του νεκροθάφτη και της μαμής, αλλά και τη μητέρα του Γιόζεφ. Όλες οι μανάδες, ως γυναίκες, έχουν ένα κοινό: ότι δημιουργούν νέες ζωές, νέους ανθρώπους και αυτοί οι νέοι άνθρωποι γίνονται η «αποστολή» τους, αλλά και το μέλλον της χώρας.
Ξεχωρίζω, λοιπόν, έναν ήρωα, πολύ νέο στην ηλικία, που με χαρακτηριστικό και αυτός τρόπο, ανοίγει και κλείνει την παρουσία των Γερμανών στο νησί. Αναφέρομαι στον μικρό Νικόλα. Στην αρχή, τρέχει να φωνάξει σε όλο το χωριό ότι οι Γερμανοί ήρθαν. Στο τέλος, τρέχει για να φωνάξει, πάλι σε όλο το χωριό, ότι οι Γερμανοί έφυγαν. Αυτό το παιδί, σταμάτησε να είναι παιδί όταν ήρθαν οι Γερμανοί και ξαναέγινε παιδί όταν οι Γερμανοί έφυγαν. Του στέρησαν πολλά. Μάλιστα, είχε πολλά να δώσει ακόμα. Θυμηθείτε ότι δεν δίστασε να προσφέρει τη σφεντόνα του στον παππού του. Στην πραγματικότητα, δεν του προσέφερε τη σφεντόνα, τη ζωή του του έδινε. Αυτό το παιδί, ως παιδί έμπαινε και στον εμφύλιο που ξεκινούσε.
10. Διαβάζοντας το Βιβλίο και ψάχνοντας, ανακάλυψα μια συγκλονιστική λεπτομέρεια για την Αίγινα. Είχε τον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων κατά την διάρκεια της Κατοχής. Λέγεται πως μέσα σε τρείς μήνες πέθανε το 1/6 του πληθυσμού του νησιού. Για ποιόν λόγο η Αίγινα βίωσε τόσο άγρια την Κατοχή; Πολύ πιο έντονα από άλλα νησιά της Ελλάδος;
Θεωρώ ότι πολλές περιοχές στην Ελλάδα βίωσαν το ίδιο άγρια την Κατοχή. Ένα μέρος που είχε να δώσει πολλά, όπως έτοιμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις, καλή γεωγραφική θέση, σημαντική αγροτική παραγωγή, αλιεία κτλ, είχε και πολλά να του αρπάξουν ληστρικά. Ο κόσμος έχασε τα πάντα, υπέφερε, πεινούσε. Πριν φύγουν οι Γερμανοί, έβαλαν νάρκες γύρω από τις αποθήκες με τα τρόφιμα. Ο κόσμος, όμως, πήγε να πάρει αυτά τα τρόφιμα με ό,τι ακολούθησε μετά. Δεν υπήρχε άλλη λύση όμως. Οι συνθήκες που είχαν βιώσει ήταν τέτοιες που δεν τις χωράει ο νους μας. Βέβαια, πολλές ιστορίες από άλλα νησιά της Ελλάδας δεν γνωρίζω, για να μπορώ να απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση ορθά.
11. Θα ήθελες να μας προτείνεις ένα Βιβλίο που διάβασες φέτος και σου άρεσε πολύ;
Για να είμαι ειλικρινής, διανύω μία περίοδο που το διάβασμα και το γράψιμο είναι καθημερινά λόγω επαγγελματικών, αλλά και φοιτητικών υποχρεώσεων που αποφάσισα να αποκτήσω πάλι. Είναι τέτοια η φύση της δουλειάς μου που απαιτεί διάβασμα και φέτος είχαμε μία πολύ κουραστική χρονιά με υπερβολικό φόρτο εργασίας, προφανώς λόγω της κατάστασης με την πανδημία. Δεν πρόλαβα να διαβάσω κάποιο λογοτεχνικό βιβλίο δυστυχώς. Διάβασα, βέβαια, ορισμένα βιβλία με επιστημονικό περιεχόμενο που τα χρειαζόμουν για τη δουλειά μου απαραιτήτως. Φροντίζω πάντα να διαβάζω κάτι γραμμένο σε χαρτί πριν κοιμηθώ. Το έχω σαν αντίδοτο στην τόση μεγάλη επαφή με τις οθόνες που έχουμε όλοι μας. Αυτό είναι κάτι που πράγματι θα ήθελα να προτείνω. Λίγες στιγμές συντροφιάς με ένα καλό βιβλίο πριν κοιμηθούμε, έστω μια-δυο σελίδες μόνο, πιστεύω ότι μας βοηθούν πάρα πολύ. Προσπαθώ να εξοικονομήσω χρόνο για να αφοσιωθώ στα βιβλία που πραγματικά τα αγαπώ πολύ και πιστεύω ότι θα τα καταφέρω να τους αφιερώσω το χρόνο που τους αξίζει πολύ σύντομα.
12. Κάνε μια ευχή ή μια διαπίστωση βασισμένη στο Βιβλίο " Για μια χούφτα αλεύρι "
Θα προτιμήσω να κάνω μία ευχή. Να μην ξεχάσουμε ποτέ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου