Η Κριτική μου " Η νύχτα της αλήθειας " Σπύρος Πετρουλάκης - Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου

 

Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου

Ο Σπύρος Πετρουλάκης για άλλη μια φορά μας παρουσιάζει ένα Κοινωνικό μυθιστόρημα, που αγγίζει, προσεγγίζει και αποτυπώνει όλα εκείνα τα σημαντικά σημεία που διαχωρίζουν την αλήθεια από το ψέμα. Το φως από το σκοτάδι. Τον αχόρταγο εγωισμό, από τον υπέροχο αλτρουισμό. Το εμμονικό πείσμα, από την αξεπέραστη υπομονή. 

Ο Συγγραφέας στην "Νύχτα της Αλήθειας", μέσα από την κεντρική υπόθεση του βιβλίου του και τους ουσιώδης χαρακτήρες του, παίζει με έννοιες και λέξεις. Με σκέψεις και λεπτές ισορροπίες που κρατάνε δέσμιους τους ήρωες του ανάμεσα σε αυτό που θέλουν να δουν. Σε αυτό που τους ορίζουν τα γεγονότα να δουν και σε αυτό που πραγματικά κρύβεται πίσω από την ανατρεπτική αλήθεια της οριστικής πραγματικότητας. Κλειδί σε όλα αυτά ο άχραντος παιδικός νους η αλησμόνητη επιμονή και ενδόμυχη αγάπη μιας γονικής σχέσης που δεν έχει δημιουργήσει ένας απόλυτα άμεσος δεσμός αίματος, αλλά ένας άρρηκτος δεσμός φροντίδας και αφοσίωσης που έχει όμως μετουσιωθεί σε αληθινή αγάπη. Και μια μοιραία συνάντηση δυο βασανισμένων ψυχών που ψάχνουν την λύτρωση ή την διοχέτευση μιας συγκλονιστικής εσωτερικής δύναμης.

Ένα μωρό που στους πρώτους μήνες της ζωής του ζει έναν εφιάλτη αδύνατο να τον κατανοήσει. Τον δέχεται στωικά ακολουθώντας μόνο τους νόμους της επιβίωσης του. 

Ένα κορίτσι που εξαφανίζεται μυστηριωδώς από την κατασκήνωση που την έχουν στείλει η γονείς της.

Ένας ηλικιωμένος άντρας ξεπεσμένος στα όρια της διάλυσης, αγωνιά στο προσκέφαλο της αγαπημένης του γυναίκας. 

Ένας άντρας-αγρίμι προσπαθεί να ξαναβρεί τα κομμάτια που του στέρησαν τα πάντα στην ζωή του.

Ανάμεσα σε αυτούς ένας φύλακας άγγελος και ένας από μηχανής Θεός που θα γίνουν ο καταλύτης της Νύχτας της Αλήθειας.

Το βιβλίο ξεκινά με συγκλονιστικές σκηνές. Ένα μωρό που ψάχνει απεγνωσμένα την θηλή της δολοφονημένης μητέρας του για να πάρει ζωή. Μια γυναίκα που μπερδεύοντας το χάος της δικιάς της ζωής νιώθει υπεύθυνη για την εξαφάνιση ενός κοριτσιού. Και ένα κορίτσι που βρίσκεται από την αποστειρωμένη ατμόσφαιρα της οικογένειας της στα χέρια αδίστακτων απαγωγέων.

Με τρόπο συνεκτικό. Πότε αναλυτικό και πότε συνοπτικό. Πότε έντονο και πότε χαλαρό. Πότε σκληρό και πότε κατευναστικό. Ζούμε μια ιστορία χωρισμένη σε κομμάτια που ενώνεται για να δώσει τελικά την πλήρη εικόνα σε μια ιστορία τραγική, διδακτική, απολογητική και λυτρωτική. Που κεντρικό ρόλο έχουν οι αποφάσεις, οι παρερμηνείες, τα συναισθήματα, οι ανατρεπτικές μεταλλαγές των χαρακτήρων. Η ωριμότητα και η εξέλιξη. Η κατανόηση και η συγχώρεση. Η λύτρωση και η ανακούφιση. 

Καθοριστικό ρόλο παίζουν οι μικρές στιγμές που αποτυπώνονται ανεξίτηλά στις Ψυχές των ηρώων. Οι ανεπαίσθητες εσκεμμένες καθοδηγήσεις είτε της ανθρώπινης εμπάθειας είτε της ανθρώπινης άρνησης να δει κάποιος πέρα από την αλήθεια της λογικής. Από την άλλη  έχουμε τις καθοριστικές παρεμβάσεις του μητρικού ενστίκτου και της άδολης σκέψης. Γιατί μπορεί κάποιος τελικά να σκεφτεί πιο λογικά έστω και αν δεν γνωρίζει αρκετά γεγονότα. Αρκεί να βάλει μέσα του την διαλλακτικότητα και την ωριμότητα να αναγνωρίζει σημάδια και καταστάσεις που έχουν την δυνατότητα είτε να δώσουν ελαφρυντικά, είτε να ρυθμίσουν τελεσίδικα τις εξελίξεις. 

Για άλλη μια φορά ο Σπύρος Πετρουλάκης επιλέγει σε κεντρικό ρόλο ένα νεαρό κορίτσι. Ένας ρόλος ευαίσθητος που ακροβατεί για ακόμα μια φορά ανάμεσα στην Παιδικότητα και την ωριμότητα. Η Εξέλιξη του ρόλου είναι ένα από τα Άλφα και τα Ωμέγα του Βιβλίου. Η Φένια από ένα παιδί  μεγαλωμένο με μειωμένη αυτοεκτίμηση και άγνοια των ικανοτήτων της, μέσω της διαδικασίας της περιπέτειας της μπαίνει σε ένα κύκλο παιδαγωγικής διεργασίας που δείχνει πως κάτω από συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που μπορεί να πάρει λόγω καταστάσεων ή λόγω παραίνεσης, μπορεί τελικά να αποκτήσει την χαμένη αυτοπεποίθηση και τον απαιτούμενο δυναμισμό. 

Σε αυτό το μυθιστόρημα τα γεγονότα δεν είναι τόσο αυτά που προωθούν τις εξελίξεις, αλλά οι χαρακτήρες είναι αυτοί που με τις πράξεις, τις κινήσεις και τις σκέψεις τους ωθούν τα γεγονότα προς την λάθος ή την σωστή κατεύθυνση. Ο συγγραφέας ξέρει να διαχειρίζεται σωστά και μελετημένα ακόμα και τους περιφερειακούς ήρωες του. Τα πρόσωπα που κινούνται γύρω από τους πρωταγωνιστές είναι τέτοιος ο τρόπος της σκιαγράφησης τους, που σε κάνουν να μην τους ξεχωρίζεις από τους κεντρικούς ήρωες. Να τους αγαπάς και να τους θυμάσαι. Όλοι τους έχουν και ελαττώματα και χαρίσματα. Είναι ήρωες γήινοι και φθαρτοί έρμαια της εξαπάτησης τους, του θυμού τους και του πείσματος τους. Της αλαζονείας τους και του σάπιου χαρακτήρα τους. Είναι όμως και κυρίαρχοι της αξιοπρέπειας τους, της πίστης τους, της ελπίδας τους. Της φιλίας, της συντροφικότητας τους. Ήρωες βγαλμένοι μέσα από τις αδυναμίες τους, αλλά και τις υπερβάσεις τους.  Είναι άλλωστε ζήτημα οπτικής και απόφασης το πως θα δεις την ζωή κατάματα. Θα αφεθείς και θα παραιτηθείς ή θα προσαρμοστείς φτιάχνοντας έναν δικό σου τρόπο για το πως βλέπεις τα πράγματα ή για το πως θα αλλάξεις κάποια στιγμή την ροή των πραγμάτων με ρίσκο και τόλμη. Με ελπίδα και αισιοδοξία. 

Θα σταθώ στον ρόλο της Ελευθερίας, Ένας ρόλος καταλύτης που αλλάζει συναισθήματα και καθορίζει προθέσεις. Που ανοίγει πόρτες και αποκαθιστά κάθε χαμένη ελπίδα. Η ήρεμη και ψύχραιμη δύναμη. Η αυστηρή και απόλυτη στις εξάρσεις της. Μια φωνή που ξυπνά από την υπνωτισμένη από τον θυμό, την θλίψη και την πίκρα αλλοιωμένη λογική. Που τσιγκλά συνειδήσεις και επαναπροσδιορίζει τις χαμένες σχέσεις. Μια γυναίκα που κουβαλά άπλετο πάθος, τρέλα και ανθρωπιά. 

Ένας άλλο ρόλος εξαιρετικός ο ρόλος του Στράτου. Συμβολίζει την απόλυτη καλοσύνη και την απόλυτη αδικία. Στιγματίζεται, χάνει κάθε δικαίωμα σεβασμού και κάθε δικαίωμα απολογίας. Ρισκάρει για να πάρει πίσω την ζωή που του στέρησαν. 

Τέλος θα σταθώ στον ρόλο της Αντωνιάννας. Η σιωπηλή ηρωίδα  που την γνωρίζουμε και την βιώνουμε μέσα από την απόλυτη σιωπή της. Μαθαίνουμε τα σημεία της ζωής της, μέσα από την συγκλονιστική αφήγηση του Διονύση . Μέσα από μια αφήγηση που προσθέτει και αφαιρεί πράγματα και στην δικιά του τραγική φιγούρα. Η Αντωνιάννα αποτελεί την μάνα, που στηρίζει και δεν αγνοεί το σπλάχνο της κάτω από καμία απολύτως περίσταση.

Σώματα αγγίχθηκαν, χείλη φιλήθηκαν, δάκρυα ενώθηκαν στην πιο άδολη αγκαλιά της φύσης.  

 Ο Τίτλος συμβολικός συνδέει και ανασυνθέτει τα γεγονότα με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Η νύχτα που αποπροσανατολίζει τα γεγονότα. Η νύχτα που φέρνει στην επιφάνεια τα σκοτάδια της ψυχής. Η αλήθεια που ρίχνει το φως της στα γεγονότα και αποκαθιστά υπολείψεις και συνειδήσεις. Το φως της ημέρας και της αλήθειας είναι αυτό που θα δώσει το τέλος στην Νύχτα της παραπλάνησης και του σκότους.

Βρήκα εξαιρετικό τον τρόπο που ο συγγραφέας εκτός του τίτλου, δημιούργησε πολλά και διαφορετικά αντίβαρα που δείχνουν διαρκώς μέσα στο βιβλίο τις δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Αλλά και πολύπλευρες δυνατότητες που μπορεί να αποκτήσει ένας άνθρωπος κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και προκλήσεις. 

Αδικία και δικαιοσύνη. Δικαίωση και τιμωρία. Μητρότητα που την αγγίζεις και την αγκαλιάζεις ακόμα και όταν δεν γεννήσεις ένα παιδί. Πίστη και εμπιστοσύνη που την αποκτάς ή την κερδίζεις εκεί όπου δεν το περιμένεις και την χάνεις εκεί όπου θεωρείς πως πρέπει να την έχεις δικαιωματικά. Φιλία και προδοσία. Ζωή και θάνατος. Ελπίδα και ένα βαλτωμένο τετελεσμένο που αν και δεν έχει καμία προσδοκία για βελτίωση, εσύ ζεις αναπνέεις και προχωράς. Με τις αναμνήσεις και τα μηδενικά σου όνειρα. 

Μου άρεσε πάρα πολύ η εναλλαγή στην δράση και στο έντονο συναίσθημα. Αλλά και οι μικρές αλλά σημαντικές παύσεις που έδιναν ανάσα και χρωμάτιζαν το κείμενο με χιούμορ και μικρές ανάλαφρες καταστάσεις. Εξαιρετική και η επιλογή των τοπίων. Από την μια ο νησιώτικος χαρακτήρας της Ιθάκης με την θάλασσα και την Αλμύρα. Και από την άλλη η άγρια ομορφιά των Βουνών της Ευρυτανίας. Κεντρικό σημείο αναφοράς και εδώ η αγριότητα του Πολέμου και του Εμφυλίου, αλλά και η αγριότητα και η ανασφάλεια της φυγής.  

Θεωρώ λοιπόν πως για πολλούς και διαφορετικούς λόγους "Η νύχτα της αλήθειας" αποτελεί για μένα ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία του συγγραφέα. Ένα βιβλίο που έχει πολλές πτυχές για συζήτηση και κουβέντα και πολλά σημεία αναφοράς για το πως μπορούν να κτιστούν δυνατοί και αληθινοί χαρακτήρες. Έχει ανατροπές όχι μόνο στα γεγονότα και στα στοιχεία, αλλά ανατροπές στον συναισθηματικό κόσμο που κουβαλούν οι πρωταγωνιστές. Είναι ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα που διαμορφώνεται σιγά σιγά μέσα από την αφήγηση στο παρελθόν και τις εξελίξεις στο παρόν. Ένα βιβλίο που καταφέρνει να σε αλλάξει σαν άνθρωπο, δίνοντας σου σημαντικά μαθήματα ζωής. 

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΙΝΩΑΣ