Η Κριτική μου " Το κουτί " Γιώργος Γιώτσας -Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου

 

Γράφει η Γεωργία Ρετετάκου

Είναι κάτι βιβλία που σε σημαδεύουν. Που σε αρπάζουν και σε ταρακουνούν συθέμελα, για να καταλάβεις την ψυχή, την κραυγή και την απελπισία. Να νιώσεις το χάος της κοινωνίας. Να ακουμπήσεις τον βυθό της κόλασης. Να πιάσεις τον πάτο της ίδιας της ύπαρξης. Να αισθανθείς την αναμπουμπούλα και την αντάρα του μυαλού που καθοδηγεί και καθοδηγείται από τις πράξεις και τις συνέπειες τους. Ένα βιβλίο συγκλονιστικό, αληθινό, πραγματικό. Σκληρό και ωμό που αποτυπώνει μια πραγματικότητα που την γνωρίζουμε, αλλά κάνουμε πως την αγνοούμε. Μια πραγματικότητα την οποία την θεωρούμε ξένη εθελοτυφλώντας με αποτέλεσμα να την διαιωνίζουμε και έτσι να διογκώνουμε τον αρνητισμό της. 

Πρωταγωνίστρια της ιστορίας η Ζένια, μαθήτρια της δευτέρας Λυκείου, καταγόμενη από την Βόρεια Ήπειρο. Ζει με τους γονείς της και τον μικρό της αδερφό. Ζει ταυτόχρονα μια ψυχολογική κόλαση μιας και νιώθει πως κανείς δεν της έχει φερθεί σωστά. Μια οικογένεια που το παίζει οικογένειά ακολουθώντας σχέσεις υποκρισίας. Γονείς σαν χάρτινες φιγούρες. Βιώνει την ενδοοικογενειακή βία, αλλά και τον συναισθηματικό αποκλεισμό από τους ίδιους τους της τους γονείς. Ένα σχολικό περιβάλλον που την έχει περιθωριοποιήσει. Της φέρεται ρατσιστικά και κακοπροαίρετα. Μια ολόκληρη κοινωνία που της ασκεί μια πίεση άθελα και ηθελημένα. Απροκάλυπτα και συγκαλυμμένα. 

"Νιώθω καταδικασμένη να είμαι αόρατη. Αβέβαιος θεατής σε ένα καθημερινό κακοπαιγμένο έργο, μαζεμένη στην πιο απόμερη γωνιά του δωματίου μου."

Συναισθηματική κακοποίηση, συναισθηματική καταπίεση. Συμβιβασμός εξουθενωτικός και όχι ηθελημένα κατευναστικός. Εικονικά προσαρμόζεται και εσωτερικά διογκώνεται η σαπουνόφουσκα που λέγεται λογική. 

Μέσα σε όλα αυτά μοναδική αχτίδα φωτός ο μικρός της αδερφός ο Νικόλας. Είναι η χαρά της ζωής της, η ελπίδα, η αισιοδοξία, το φως της. Είναι αυτός που γλυκαίνει κάθε πίκρα της ψυχής της. Όταν αυτός θα αρρωστήσει σοβαρά η Ζένια και ο κόσμος της θα κλονιστούν και ο σαθρός κόσμος της ευαίσθητης αλλά ετοιμόρροπης ψυχής της θα κλυδωνιστεί επικίνδυνα. Ειδικά όταν στην ζωή της θα εισβάλει ένας καθηγητής του σχολείου της με σκοτεινές προθέσεις.

Γλώσσα σκληρή και βίαιη όπως η σκληρή πραγματικότητα που βιώνει η πρωταγωνίστρια. Ζει τα γεγονότα έντονα αλλά παράλληλα αποστασιοποιημένα. Στο μυαλό της παίζουν έντονα συνειρμοί. Και εκείνη αιωρείται ανάμεσα στην πραγματικότητα της ζωής της που την ζει από κοντά και παράλληλα από μακριά σαν να αφορά την ζωή κάποιου άλλου βγάζοντας την αίσθηση πως θέλει να αποπροσωποποιήσει τις πράξεις και τις έντονες σκέψεις και να τις πετάξει από πάνω της σαν στενό ρούχο που την πνίγει. 

Ωμές περιγραφές που περιγράφουν τον συναισθηματικό κόσμο και το χρώμα της ψυχής του κάθε ήρωα. Η χροιά του λόγου αλλάζει διαρκώς για να προσαρμοστεί ανάλογα στις περιστάσεις και στις περιγραφές. Γίνεται και τρυφερή και χαρούμενη και φωτεινή. Απογειώνεται ή βυθίζεται. Αποκαλύπτει και φωτίζει. Και πάλι ξεθωριάζει, σκοτεινιάζει και εγκλωβίζεται. Εγκλωβίζεται στις άδικες συμπεριφορές, στα αισθήματα που κρύβουν εγωιστικό εμπαιγμό. Και στις πράξεις που ξεχειλίζουν από αρρωστημένες ιδέες και εικόνες.  

Η ενδοοικογενειακή βία, ο ρατσισμός, η απομόνωση στο σχολείο. Η προκατάληψη και η περιθωριοποίηση. Ο χλευασμός και η διαπόμπευση των συναισθημάτων. Η χειραγώγηση, ο εκβιασμός και η νόθευση από δήθεν ευυπόληπτους ανθρώπους της κοινωνίας, που ξεπερνάν τα όρια της διαστροφής και της εκμετάλλευσης. Ο συγγραφέας με έναν περίτεχνο και μοναδικό τρόπο ξεσκεπάζει την υποκρισία, την κακία και την μικροψυχία που κρύβεται πίσω από κάθε τυποποιημένο πρότυπο της καθημερινότητας. Μια σαπίλα που έχει ενσωματωθεί στην εύπλαστη μάζα, που παρασύρεται εύκολα από ένα κοινωνικό σύστημα που καταπίνει ανθρώπους και αξίες. 

" Πού πηγαίνει μια ευχή; Πού πηγαίνει ένα όνειρο όταν ξυπνάς και δεν μπορείς να το θυμηθείς; Στο πουθενά. "

Ο Γιώργος Γιώτσας κλείνει όλα τα καταπιεσμένα συναισθήματα, όλο το συνονθύλευμα των αναμνήσεων σε ένα κουτί. Στο κουτί της ψυχής της έφηβης Ζένιας. Στο κουτί του μυαλού της πρωταγωνίστριας του. Ένα κουτί που μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να εκραγεί. Ένα άλλο μυστηριώδες κουτί, αυτό που κρύβει ο πατέρας της κάτω από το κρεββάτι του, ακολουθεί όλη την παράλληλη πορεία της παράνοιας και του ζωντανού εφιάλτη που βιώνει η κοπέλα. Ποιο συγκλονιστικό μυστικό κρύβει αυτό το κουτί; Ποια αλήθεια ποια πραγματικότητα; Δείτε και βρείτε τον συγκλονιστικό παραλληλισμό ανάμεσα στο κουτί του μυαλού και στο κουτί της πραγματικότητας. Στο κουτί της Πανδώρας που περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να ξεχύσει τις συνταρακτικές αλήθειες του.

Με χύμα λέξεις και εκφράσεις. Με μια ειλικρίνεια που σπάει κόκκαλα. Δεν ψάχνει υποκατάστατα λέξεων για να ελαφρύνει καταστάσεις ή λέξεις που θα είναι πιο εύηχες στα αυτιά των αναγνωστών. Τα πάντα είναι ταυτισμένα με την ψυχολογία, την νοοτροπία και το ήθος των πρωταγωνιστών. Οι ανάρμοστες σκέψεις εκφράζονται με χυδαιότητα. Η απελπισία με κραυγές, Η αγάπη με αγκαλιές με φιλιά με ηδονή. Το ψέμα και η υποκρισία με βλέμματα χαμηλά και υποχθόνιες σκέψεις. H ψευδαίσθηση με ζωντανό εφιάλτη, που συρρικνώνεται και διογκώνεται διαρκώς μέχρι να μας φέρει σε επαφή με την απόλυτη αλήθεια. Ένα υπερφίαλο μπαλόνι που σκάει.

Με μια αγριάδα αυθεντική. Με μια ωριμότητα συγκλονιστική. Με ένα σκοτάδι γνήσιο το βιβλίο αυτό αποτελεί μια σκληρή προσέγγιση της αδιάφορης, ανώριμης, διαστροφικής, ρατσιστικής και απάνθρωπης κοινωνίας μας. Το αγάπησα γιατί με άγγιξε μοναδικά. Είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα το 2020 και μοναδικό στο είδος του. Το προτείνω λοιπόν με την προϋπόθεση οι αναγνώστες να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τις συνταρακτικές αλήθειες του, που σπάνε καρδιές και καθηλώνουν. Ο πόνος, ο θυμός, η οργή όλα τα συναισθήματα διάχυτα παντού. Η απόγνωση, η υπεράνθρωπη προσπάθεια να διατηρηθεί η ψυχραιμία και να ισορροπήσει η ωριμότητα απέναντι στον άθλιο παραγκωνισμό που παίρνει διάφορες μορφές προσπαθώντας να εισβάλει βίαια σαν ξενιστής καρκινικού κυττάρου, στην ψυχή ενός κοριτσιού που ζητάει μόνο αγάπη, τρυφερότητα και κατανόηση. 

Σήμερα έχουμε μάθει να κλείνουμε τα μάτια σε κάθε τι που γίνεται γύρω μας. Βάζουμε ταμπέλες σε ανθρώπους. Και σύμφωνα με αυτές τις ταμπέλες ταυτοποιούμε χαρακτήρες και υπολήψεις. Και όταν γίνεται η στραβή πέφτουμε δήθεν από τα σύννεφά. Ζούμε στην εποχή του δήθεν και ήρθε η ώρα να ζήσουμε στην εποχή της αλήθειας επιτέλους. 

Πολλά συγχαρητήρια λοιπόν στον συγγραφέα, γιατί κατάφερε να αποδώσει με τρόπο εξαιρετικό το ψευδεπίγραφο της κοινωνίας μας και να ρίξει τους μπερντέδες της δήθεν άγνοιας μας. 

Το Βιβλίο κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ BELL